حامد فشی - دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه خوارزمی(نویسنده مسئول)
حسن نبئی - کارشناس ارشد علوم امنیتی دانشگاه جامع امام حسین(ع).

در ضرورت ایجاد امنیت و آرامش برای آحاد مردم و کلیت جامعه توسط نظام سیاسی حاکم تردیدی نیست. ادعای دین مبین اسلام و مکتب مترقی تشیع مبنی بر برخورداری از برنامه عملی برای تمامی ادوار و افعال و نیازهای انسان نیز انجام پژوهش­هایی جهت واکاوی و استخراج مفاهیم امنیتی و روش­های ایجاد و حفاظت از آن را ضروری می­نماید، تا بدین­وسیله چارچوب و دستورالعمل لازم برای جوامع اسلامی حاصل آید. لیکن اغلب پژوهش­هایی که پیرامون متون دینی و مذهبی به انجام می­رسد صبغه فقهی و اخلاقی عام بر خود می­گیرد و سایر ابعاد کم­تر مورد توجه بوده و هست. در این میان می­توان گفت بعد امنیتی و اطلاعاتی در میراث دینی از کم­ترین توجه پژوهشی برخوردار است. نهجالبلاغه بهعنوان میراث اسلام و تشیع نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تا کنون بیشینه پژوهش­ها بر سفارشات اخلاقی امیرالمومنین علی(ع) متمرکز بوده است. تحقیق پیش­رو با تمرکز بر نامه 53 نهجالبلاغه خطاب به مالک اشتر نخعی بهعنوان والی مصر، بر آن است تا با تمرکز پژوهشی بر این میراث ناب اسلام و تشیع از یکسو و مورد مطالعه قرار دادن تنها دورانی که ائمه اطهار در راس حکومت سیاسی بوده­اند از سوی دیگر مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی، ابعاد و مولفه­های حفاظتی­ را که آن حضرت بهعنوان ویژگی­های رفتاری یک حاکم اسلامی به والی خود سفارش کرده است احصا و تبیین نماید. نتیجه بهدست آمده حاکی از آن­ است که در میان ابعاد شش­گانه حفاظتی، سه بعد حفاظت کارکنان، حفاظت اسناد و حفاظت اماکن مورد توجه و تاکید امام علی(ع) در این نامه بوده است. در این میان حفاظت کارکنان با بیشترین فراوانی مولفه­ها در سرلوحه فرامین حضرت قرار دارد و در دو بعد دیگر نیز توجه اصلی حضرت بر عامل انسانی است و این خود می­تواند دلیلی بر انسان­ساز بودن مکتب ائمه اطهار(ع) باشد.

مولفه امنیتی, مولفه حفاظتی, نامه53 نهج البلاغه