آرین قاسمی - دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
علی اکبر گرجی ازندریانی - دانشیار گروه حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سیدمحمدصادق احمدی - گروه حقوق عمومی ،دانشکده علوم انسانی و حقوق،دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)

حق بر آزادی تجمع از جمله آزادی­های فردی است که به شکل گروهی قابلیت اعمال دارد. این حق به عنوان یکی از حقوق بشری از دیرباز در مقاطع تاریخی گوناگون و خصوصا در طول سال­های اخیر در سلسله تجمعات اعتراضی مختلف نقشی جدی از خود نشان داده ­است. از همین رو، واکاوی کارکردهای حق یاد شده می­تواند پر اهمیت جلوه­ کند. به نظر می­رسد کارویژه­های این حق را می­توان در صیانت­گری از دیگر حق­ها و  آزادی­ها و مشارکت­افزایی شهروندان ارزیابی کرد. این پژوهش نشان می­دهد در مبنای صیانت­گر، حق یاد شده به مانند سایر انواع آزادی­های گروهی، ایفاگر نقش صیانت­گر از حقوق فردی و آزادی­های گروهی است. از سوی دیگر، این حق در مبنای مشارکت­افزا، به عنوان روشی برای مشارکت در تعیین سرنوشت و زمینه­ساز توسعه سیاسی و گسترش دموکراسی به حساب می­آید و از طریق دو کارکرد یاد شده در مناسبات میان دولت و شهروندان موثر است.

حق بر آزادی تجمع, کارویژه ها, صیانت گری, مشارکت افزایی, دولت