محمد رضا فتحی - استادیار گروه مدیریت صنعتی و مالی، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
محمد حسن ملکی - دانشیار گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه قم، قم، ایران
میلاد آقایی - دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) و عضو هیات علمی دانشگاه علوم انتظامی امین، ایران

تحقیق در عملیات از دیرباز به مسائل نظامی توجه داشته و شروع و رشد آن با این گونه مسائل پیوند خورده است. روش ها و فنون تحقیق در عملیات قابلیت های فراوانی برای بررسی و حل مسائل نظامی دارند. تحقیق حاضر از منظر جهت گیری، بنیادی، از منظر فلسفی، تفسیری و از بعد هدف توصیفی است. هدف تحقیق حاضر ارزیابی استدلالی و توصیفی توانمندی ها و قابلیت های روشی تحقیق در عملیات برای بررسی مسائل نطامی است؛ بدین منظور در ابتدا با استفاده از گونه شناسی جامع و متداول جکسون، با استفاده از برخی ابعاد اساسی، مسائل نظامی طبقه بندی گردید؛ در ادبیات گونه شناسی های دیگری مانند مینگرز و کاسیرس هم وجود دارند که بیشتر روشی هستند؛ در هر سنخ نمونه ای از مسائل نظامی برای شفافیت بیشتر توضیح داده شده است؛ سپس با استفاده از طبقه بندی های روشی محققین مقاله، مصاحبه با خبرگان داخلی و خارجی، مرور ادبیات و نمونه های موردی، روش های مناسب برای هر یک از مسائل مشخص شد. مسائل با کاربست گونه شناسی جکسون، به شش دسته هنجاری عملیاتی، متکثر عملیاتی، عمل گرایانه عملیاتی، هنجاری اجتماعی، متکثر اجتماعی و عمل گرایانه  اجتماعی تقسیم می شوند. در پژوهش حاضر برخلاف تحقیقات قبلی که صرفا ماهیت مسئله ای یا روشی دارند هر دو جنبه در نظر گرفته شده و قابلیت های فنون تحقیق در عملیات برای هر سنخ از مسائل به صورت استدلالی ارزیابی گردید؛ همچنین در ادامه دستورالعمل و چارجوبی برای روش شناسی ترکیبی در مواجهه با این مسائل از منظر نوع روش ها و ماهیت پارادایمی ارائه شد.

روش شناسی, تحقیق در عملیات, مسائل نظامی, ترکیب روش ها, گونه شناسی