محمدنوید فرحزا - دانشجوی دکتری مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
بیژن نظری - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
عبدالمجید لیاقت - استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران.
حمزه علی علیزاده - استادیار گروه مهندسی آبیاری، دانشگاه ایلام.

توجه به وضعیت بهره­وری در محصولات مختلف یکی از پارامترهای اساسی در متناسب نمودن شرایط بهینه استفاده از نهاده­های مورداستفاده و مقدار عملکرد است. در این میان آب به‌عنوان یکی از مهم‌ترین این نهاده­ها باید موردتوجه ویژه قرار گیرد. این پژوهش به‌منظور بررسی بهره­وری آب آبیاری در محصولات گندم، تنباکو، هندوانه و گوجه‌فرنگی به‌عنوان محصولات عمده استان بوشهر صورت گرفت. بیشترین بهره‌وری آب آبیاری برای این محصولات به ترتیب مقدار 45/0، 19/0، 73/7 و 77/12 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. نتایج نشان داد استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای باعث افزایش بهره‌وری آب می‌شود. در تمام موارد بهره­وری آب در سیستم آبیاری قطره­ای بیشتر از سیستم آبیاری سطحی بود. سیستم آبیاری قطره‌ای باعث افزایش 3 تا 5 برابری بهره‌وری آب و کاهش 2 برابری مصرف آب و افزایش 2 برابری عملکرد محصول در محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی و هندوانه شد. عدم موفقیت سیستم آبیاری قطره­ای در مناطق با منابع آب‌شور در استان به دلیل طراحی و بهره­برداری نامناسب به‌ویژه عدم بهره­برداری اصولی از فیلترهای تصفیه آب است. در بخش کشاورزی استان، باوجود کاستی­های مختلف، دانش اندوخته‌ی ارزشمندی در کشاورزان منطقه به‌ویژه در مواردی نظیر کشت گوجه‌فرنگی وجود دارد که می­توان از این ظرفیت­ها استفاده نمود.

بوشهر, بهره‌وری آب, سامانه‌های آبیاری, گندم, گوجه‌فرنگی