رسول قبادیان - استاد یار گروه مهندسی آبدانشگاه رازی کرمانشاه

هرچند احداث دیواره آب بند یکی از روش های کاهشدبی تراوش از زیر سدهای خاکی می باشد ولی بررسی تاثیر آن بر مو قعیت خط نشت آزاد و مقدار دبی تراوشاز اهمیتویژه ای بر خوردار است. بدلیل اینکه خط نشتآزاد مرز تفکیکناحیه اشباع از غیر اشباع می باشد تعیین دقیق موقعیت آن در مسائل پایداری سدهای خاکی اهمیتدارد. از اینرو در این تحقیق مدلی کامپیوتری تهیه شده است که در آن معادله عمومی جریان آب در خاکدر شرایط اشباع غیر همگن غیر همسان به روشاحجام محدود منفصل و دستگاه معادلات به روشگوس- سایدل حل می شود. در این مدل موقعیت خط نشت به روش تکراری و شبکه تغییر شکل یافته تعیین می گردد. صحت سنجی مدل با استفاده از داده های اندازه گیری از مدل فیزیکی سد خاکی در یکتانکتراوشدر آزمایشگاه انجام شد. مو قعیتخط نشت و دبی تراوشاندازه گیری شده و محاسبه شده به ازای شرایط مختلفهد آبی بالادستنشان از دقت بالای مدل مذکور دارد. پساز صحتسنجی مدل، تاثیر موقعیتهای مختلفو طول پرده آب بند بر روی دبی تراوش و خط نشتآزاد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد تحت هر شرایطی وجود دیواره آبند دبی نشترا کاهش می دهد. زمانی که دیواره آبند در زیر وسط قاعده سد قرار دارد بیشترین دبی تراوشمشاهد می شود. با جابجا کردن موقعیتدیواره آب بند می توان دبی نشت را در مقایسه با دیوارآب بند در مرکز تا 20 درصد کاهش دهد. هر چه دیواره آب بند از پاشنه به طرف پنجه جابجا شود خط تراوشآزاد در موقعیت بالاتری قرار می گیرد. با تغییر موقعیتپرده آب بند از مرکز قاعده تا پنجه سد حجم توده اشباع سد 49 درصد افزایشمی یابد درصورتیکه اگر دیواره آبند در پاشنه احداث گردد حجم توده اشباع تنها17/9 درصدکاهش می یابد

سد خاکی، خط نشت آزاد، دبی تراوش، احجام محدود