روح الله رجبی پور - دانشجوی دکترا مدرسی معارف اسلامی گرایش تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه باقرالعلوم (ع)
محمدتقی سبحانی - عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رئیس انجمن کلام

آموزه نصب الهی امام که از اندیشه های شاخص اعتقادی امامیه می­باشد، تطورات مختلفی را پشت سر نهاده است. از جمله مهم­ترین تطورات، طرح نخستین و اجمالی آموزه نصب، طرح تفصیلی و نهادینه­کردن آن بین امامیان، و طرح آشکار آن در جامعه اسلامی است. در پژوهش حاضر یکی از تحولات اساسی این اندیشه که همان نهادینه ­کردن و عمومیت­ یافتن آن است، مورد کنکاش قرار گرفته است. پژوهش پیش رو با روش توصیفی – تحلیلی سامان یافته است. یافته های این پژوهش چنین می نمایاند که گر­چه ائمه(ع) پیش از امام باقر(ع) نیز سخن از اندیشه نصب به میان آورده بودند، اما این امام باقر(ع) بود که با تلاش­های خویش، اندیشه نصب الهی امام را در بین امامیان نهادینه کرد. نتیجه نهادینه­شدن این اندیشه در فزونی باورمندان به امامت نصبی و عدم انشقاق بین امامیان در انتخاب جانشین برای امام باقر(ع) است.

اندیشه نصب الهی امام, جانشینی امام باقر(ع), تاریخ کلام امامیه