سید مهدی صدری اسگویی - دانش آموخته دوره دکتری رشته اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
منیره دیزجی - استادیار اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.( نویسنده مسئول).
پرویز محمدزاده - استادگروه اقتصاد، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

سرمایه انسانی یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند باعث افزایش تولید و رشد اقتصادی کشورها می گردد. در چهل سال اخیر، این نظریه اشاعه یافته است که هزینه های آموزش را باید نوعی سرمایه گذاری به حساب آورد. امروزه آشنایی با این واقعیت که آموزش و بهداشت باعث فعال شدن نیروی انسانی گردیده و اعتقاد به این که کمبود نیروی کار ماهر و متخصص یکی از موانع رشد و توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه است، آن قدر مهم بوده که موجب پژوهش های گسترده در این زمینه شده است. با این وجود فساد یکی از عوامل مهمی است که می تواند شرایط رشد و توسعه اقتصادی کشورها را با مشکل مواجه کرده و ساختار اقتصادی جامعه را بر هم زند. فساد مانع بزرگی در مسیر توسعه انسانی و اقتصادی محسوب می شود و تاثیر بسیار منفی بر جوامع فقیر دارد. با توجه به اهمیت این موضوع، این مطالعه می کوشد تا رابطه فساد و سرمایه انسانی را با رویکرد خودرگرسیون برداری پانل (p-var) در بازه ی زمانی ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ در ۳۳ کشور منتخب عضو کنفرانس اسلامی با سطح توسعه انسانی متوسط و ضعیف بررسی کند. نتایج بدست آمده از بررسی بیان می کند که بیشترین تاثیرپذیری فساد مربوط به شوک فساد می باشد و کم ترین تاثیرپذیری مربوط به شوک آموزش است.

فساد, سرمایه انسانی, کشورهای اسلامی, خودرگرسیون برداری پانل (p-var)