فاطمه اسمعیل پور - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
محمد حسین سرائی - دانشیار، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
نجما اسمعیل پور - استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه یزد، دانشکده معماری و شهرسازی، یزد، ایران

تفکیک محل زندگی اقشار مختلف در شهرها در رابطه با پایگاه اجتماعی_اقتصادی آنها در تمام طول تاریخ و در تمام مناطق جغرافیایی جهان وجود داشته است. مکتب اکولوژی شهری تمایز در شهرها را ناشی از سه جنبه" پایگاه اجتماعی_ اقتصادی"، "پایگاه خانوادگی" و" پایگاه قومی_نژادی" خانوارها می داند. هدف مقاله حاضر بررسی نقش پایگاه اجتماعی_اقتصادی طبقات منزلتی بالا بر ارزش بالای زمین در بافت میانی شهر اراک و تاثیر آن بر بازآفرینی محلات درونی شهر است. ماهیت پژوهش کاربردی و کمی و روش آن توصیفی و علی است. برای بررسی علل گرایش به بافت درونی و تاثیرات آن بر این بافت، از ابعاد مختلف تحلیل داده های پرسشنامه و مصاحبه عمیق با استفاده از مدل­یابی معادلات ساختاری به کمک نرم­افزار smart-Pls استفاده شد. یافته ها نشان داد: اصالت و منزلت اجتماعی طبقه ساکن در بافت میانی شهر اراک سبب افزایش قیمت بالای زمین و مهمترین علت گرایش به این بافت است (T value=۲.۶۸۲). در درجه بعد دسترسی آسان این بافت به مرکز شهر عامل گرایش به آن و افزایش قیمت زمین در این بافت است. تاثیر پایین بودن هزینه حمل­ونقل، در تصمیم افراد برای انتخاب این محلات برای زندگی تایید نشد (T value=۱.۳۰۶). بازآفرینی این بافت در تغییرات دموگرافی آن و خروج ساکنان بومی و طبقات منزلتی پایین _ به دلیل افزایش هزینه های زندگی در این محلات به سبب اعیان سازی _ مورد تایید قرار گرفت(T value=۲۳.۸۶۱). خروجی ماتریس دستیابی نهایی و ترسیم مدل ساختاری تفسیری، دو متغیر حمل­ونقل و منزلت اجتماعی را در ناحیه وابستگی، متغیر قیمت مسکن را در ناحیه پیونددهنده و متغیرهای تغییرات دموگرافی و تنوع کاربری را در ناحیه مستقل قرار داد. اصالت و منزلت اجتماعی بافت میانی شهر اراک سبب شده این بافت در شهر اراک برخلاف نظریه برگس _ که آن را بافتی با محله های افسرده با ظاهری اندوه­بار و گاهی مخروبه، محل سکونت مهاجران و طبقات کم درآمد شهری معرفی می کند _ به منطقه ای جاذب برای بسیاری از شهروندان این شهر و محل سکونت اقشار بالای اجتماعی و اقتصادی تبدیل شود. نگارندگان در ادامه، برنامه ریزی دقیق برای انجام اقدامات لازم به منظور کاهش تاثیرات منفی توسعه مجدد را پیشنهاد می کنند.

بازآفرینی, منزلت و پرستیژ اجتماعی, شهر اراک, اعیان سازی, روش معادلات ساختاری