کاظم علی زاده - مدیریت دولتی، توسعه منابع انسانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی، ایران
عبدالرحیم نوه ابراهیم - استاد دانشگاه خوارزمی تهران

زمینه و هدف: بودجه را میتوان شاهرگ حیاتی دولت دانست. زیرا برای اجرای تمام برنامه های خود نیاز به بودجه دارد.به عبارت دیگر، دولت بدون بودجه به هیچ عنوان قادر به انجام دادن برنامه ها و فعالیت های سالانه خود نیست. بودجه ریزیعملیاتی منابع کمیاب پولی و اعتباری را بر حسب اولویت بندی و بازدهی اقتصادی پروژه و متناسب با عملکرد دستگاه هایاجرایی به مصارف گوناگون تخصیص میدهد. اساس بودجه ریزی عملیاتی بر مبنای هدف و عملکرد با بکارگیری شاخص-های کارایی است که پیوند بین برنامه های راهبردی و عملکرد سازمان ها را در پیشبرد اهداف راهبردی تامین و تحکیممی کند بنابراین این تحقیق با هدف چالش های بودجه ریزی عملیاتی در ایران انجام شده است.مواد و روشها: این مطالعه، یک مطالعه مروری است. ابتدا با کلید واژگان اختصاصی در پایگاه های SID ، ensani ،noormags ، civilica و Magiran برای مقالات فارسی و پایگاه های Sciencedirect ، Researchgate وElsevier برای مقالات انگلیسی، مقالات مرتبط با بودجه ریزی عملیاتی استخراج گردید. سپس داده ها بر حسب اهدافمطالعه طبقه بندی شدند.یافته ها: بر اساس مطالعات جمع آوری شده، در حیطه استقرار بودجه ریزی عملیاتی در کشور و چالش های آن، برایاجرای بودجه ریزی عملیاتی در ایران ابتدا لازم است تعریفی جامع از آن مطرح شود و همه افراد مرتبط تحت آموزش هایلازم قرار گیرند و هدف از این تغییر نیز برای آنها روشن شود. یکی از ویژگی هایی که زمینه لازم را جهت اجرای بودجهبندی عملیاتی فراهم میکند، استفاده از مبنای تعهدی در حسابداری است. برای پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی درایران ابتدا لازم است تعریف جامعی از آن مطرح شود و کلیه دست اندرکاران مربوط تحت آموزش های لازم قرار گیرند وهدف از این تغییر نیز برای آنها روشن شود.همچنین موانع و چالش های پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی را میتوان درسه حوزه شاخص های محیطی، شاخص های فنی و فرآیندی و شاخص های انسانی طبقه بندی نمود.نتیجه گیری: با توجه به چالش های موجود، اصلاح نظام بودجه ریزی عملیاتی کشور یکی از چالش های بزرگ فرارویاقتصاد ایران است. ایران با دارا بودن سابقه نسبتا طولانی بودجه ریزی (حدود صد سال) از نظر تغییرات و اصلاحاتبودجه ای نسبت به کشورهای پیشرفته عقب مانده است و پارهای اصلاحات نه چندان بنیادی انجام شده در آن بسیار کندو مقطعی بوده است.

بودجه ریزی عملیاتی، چالش ها