بررسی اثر تنظیم کننده های رشد گیاهی و سویه اگروباکتریوم بر باززایی و تراریختی چند رقم برنج ایرانی

کشت بافت یکی از مهمترین مراحل مهندسی ژنتیک و سایر برنامه های اصلاح گیاهان است. در این پژوهش اثر تنظیم کننده های رشدی مختلف شامل D-۲،۴ در ۴ سطح (۵/۱، ۲، ۵/۲ و ۳ میلی­گرم در لیتر) و Kin در سه سطح (۰، ۴/۰ و ۸/۰ میلیگرم در لیتر) بر کالوسزایی و باززایی چهار رقم برنج ایرانی شامل ارقام هاشمی، کاظمی، طارم و شفق مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایش در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با سه عامل در سه تکرار انجام گردید. نتایج تجزیه واریانس داده های حاصل نشان داد که رقم شفق بیشترین وزن تر کالوس (۳۱۲ میلی­گرم) و رقم کاظمی کمترین میزان وزن تر کالوس (۱۹۷ میلی­گرم) را در بین ارقام مورد مطالعه داشتند. بهترین کالوس زایی در ترکیب هورمونی ۸/۰ میلی گرم در لیتر Kin و ۵/۲ میلی گرم در لیتر D-۲،۴ بدست آمد. تجزیه واریانس داده ها برای تاثیر محیط کشت کالوسزایی به باززایی نشان داد که اثر هورمون کالوسزایی بر درصد باززایی در سطح ۰۱/۰ معنی­دار است. اثر رقم نیز در میزان باززایی اثر معنی دار داشت. بیشترین درصد باززایی و تعداد شاخه برای هر ریزنمونه از کالوسهای حاصل از تیمار هورمونی ۸/۰ میلی گرم در لیتر Kin  به همراه ۵/۱ میلی گرم در لیتر D-۲،۴ بدست آمد. بیشترین درصد باززایی مربوط به رقم کاظمی ۷۴% و کمترین آن مربوط به رقم طارم ۱۰٪ بود. بیشترین شاخه زایی مربوط به رقم شفق با ۴۱/۴ شاخه به ازای هر کالوس و کمترین آن با یک شاخه مربوط به رقم طارم بود. در میان سه سویه LBA۴۴۰۴، EHA۱۰۵، AGL-۱ بکار گرفته شده با ناقل بیان گیاهی pCAMBIA۱۳۰۴ در تراریختی برنج، کالوس های تراریخته تنها با استفاده از سویه EHA۱۰۵ بدست آمدند  و بیان ژن gus را نشان دادند.

کلیدواژه ها:

Agrobacterium ، Transgenic ، Callus induction ، Regeneration ، Rice ، آگروباکتریوم ، تراریختی ، باززایی ، برنج ، کالوس زایی