احمدرضا نظری چروده - استادیارزبان وادبیات فارسی دانشگاه آستارا
ابراهیم سمیع - دانشجوی دوره دکتری زبان وادبیات فارسی دانشگاه آستارا

آنیمیسم یا جاندارانگاری به عنوان یکی از موجزترین، زیباترین و موثرترین صورخیال در اشعار میرزا ابوالحسن فراهانی از شاعران توانای قرن یازدهم هجری، اصلی ترین موضوعی است که در این مقاله مورد کنکاش و پژوهش قرار گرفته است. نگارنده ضمن اشاره به تعاریف و بیان تاریخچه ای از علوم و فنون بلاغت به کاوش در احوال، آثار و اشعار فراهانی پرداخته و با توجه به تعاریف ارائه شدهی ادیبان و بلاغت نویسان در مورد آنیمیسم و طرح مسائل مربوط به آرایه ی تشخیص، تقسیم بندیهایی را درباره ی انواع جاندارانگاری بیان نموده است. سپس بسامد بالای انواع اصلی و اساسی این آرایه ی تاثیرگذار، میزان و درصد فراوانی آنها را در ابیات قالبهای اشعار فراهانی دنبال کرده؛ همچنین دلایل استفاده ی فراوان شاعر از جاندارانگاری به ویژه تکیه و تاکید شاعر بر نوع انسان مدارانه ی آن را با ذکر نمونه ابیات، شواهد، جدولها مورد بررسی و تحلیل قرار داده و به نتایج مستند و تازه ای درباره ی موضوع مقاله دست یافته است.

آنیمیسم (جاندارانگاری)، فراهانی، آرایه، ابیات، صورخیال، اشعار