محمدعلی فیض پور - استادیار دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری دانشگاه یزد
رسول خانعلی زاده - عضو هیات علمی گروه مدیریت و حسابداری جهاد دانشگاهی یزد
بابک ده موبد - عضو هیات علمی گروه مدیریت و حسابداری جهاد دانشگاهی یزد

توسعه فزاینده آموزش عالی در جهان و ایران، علاقهمندی و تقاضا برای دسترسی به اطلاعات کیفیت آموزش ارائه شده توسط دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی را گسترش داده است. کشورهای مختلف جهان برای دسترسی مدیران دانشگاه، دانشجویان و سایر استفادهکنندگان به اطلاعات سطح کیفیت آموزش عالی مؤسسات و دانشگاههای مختلف اقدام به ایجاد سیستمهای رتبهبندی نمودهاند. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران نیز در سالهای اخیر با توجه به معیارهای مورد تاکید شورای انقلاب فرهنگی، اقدام به تعیین عوامل ارزیابی کیفیت دانشگاهها و موسسات آموزش عالی ایران نموده است. از سویی با افزایش کمی صورت گرفته شده در سال های گذشته، لزوم کنترل کیفیت و نظارت بر معیارهای مورد نظر متولیان آموزش عالی ضروری میباشد. همچنین برای دستیابی به چشم انداز و تحقق برنامههای توسعه، ارتقاء کیفیت دانشگاهها و موسسات آموزش عالی لازم است. در بررسی حاضر نقاط ضعف و قوت سیستم رتبه بندی آموزش عالی ایران در تطبیق با سیستم رتبه بندی جهان اسلام و مهمترین سیستم های رتبه بندی موجود جهان با کمک معیارهای موجود در مدل جامع Usher-Savino ، مورد تحلیل قرار میگیرد. نتایج مطالعه نشاندهنده اهمیت ویژه موضوعات پژوهشی در تعیین سطح رتبه موسسات آموزش عالی جهان میباشد که در سیستم ارزیابی آموزش عالی ایران وزن 29 درصد به آن اختصاص یافته است. از مشکل ترین معیارهای مورد بررسی بازدهی دانشگاه می باشد. برای اندازه گیری کیفیت خروجی دانشگاه ها می توان از معیارهایی همچون سطح اشتغال فارغ التحصیلان نام برد که با توجه به نبود زیرساخت اطلاعاتی گسترده کمترین تاکید در سیستم های ارزیابی جهان به این عامل بوده است. بیشترین تاکید، بر روی عوامل کیفیت اعضاء هیات علمی و منابع آموزش بوده است. نکته جالب هیأت علمی محور بودن سیستم ارزیابی انتخاب شده انگلستان ( 53.3 %) و منابع آموزش محوربودن سیستم ارزیابی انتخاب شده کانادا ( 48.3 %) میباشد. با توجه به تاکید سند چشم انداز به تولید علم و رسیدن به رتبه اول در سطح منطقه، پیشنهاد میگردد معیارهای مختلف موجود در سیستم های رتبه بندی جهان بررسی شده، تا با تدوین مدل جامع، رسیدن به یک سیستم ارزیابی در راستای چشم انداز که با نیازهای کشور بومی شده، ممکن گردد.

شاخص های رتبه بندی، دانشگاهها و موسسات آموزش عالی، مدل Usher-Savino