محمدحسین قبادی - گروه زمین شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
بهروز رفیعی - گروه زمین شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
مجتبی حیدری - گروه زمین شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
ساجدالدین موسوی - عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
موسی اسفندیاری - کارشناس ارشد زمین شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

سازند آغاجاری شامل تناوبی از مارن، ماسه­سنگ و لای­سنگ همراه با رگه­های ژیپسی است که با سن میوسن-پلیوسن به­طورگسترده در جنوب و جنوب­غرب ایران رخنمون دارد. با این وجود، اطلاعات کمی در رابطه با نحوه­ی تشکیل این سازند در دسترس می­باشد. در این پژوهش، خصوصیات سنگ­شناسی و آنالیز ژئوشیمیایی عناصر اصلی ماسه­سنگ­های این سازند به منظور شناسایی خاستگاه و تکتونیک خاستگاه آن در استان خوزستان مد نظر قرار گرفته است. بررسی­های سنگ­شناسی ۲۹ نمونه ماسه­سنگ ­مشخص کرد که این ماسه­سنگ­ها در رده کالک­لیتایت و ولک­آرنایت قرار دارند. بیش­تر نمونه­ها سیمان کلسیتی دارند؛ بقیه نمونه­ها بدون سیمان و یا سیمان ژیپسی هستند. از سوی دیگر، دیاگرام­های تفکیک خاستگاه نشان می­دهند که این ماسه­سنگ­ها دارای خاستگاه رسوبی – کوارتزی هستند و از کوهزایی چرخه مجدد مشتق شده­اند. آنالیز ژئوشیمیایی عناصر اصلی برای این ماسه­سنگ­ها موید آن است که ترکیب شیمیایی آن­ها لیت­آرنایت، ماسه­سنگ آهن­دار و نیز گری­وک می­باشند. هم­چنین، ترسیم داده­های ژئوشیمی عناصر اصلی بر روی نمودارهای تفکیک جایگاه تکتونیکی حوضه­ی رسوبی، نشان دهنده ته­نشینی این ماسه­سنگ در یک حاشیه فعال قاره­ای است.

ماسه سنگ, سازند آغاجاری, ژئوشیمی, خاستگاه تکتونیکی, استان خوزستان