رویا دارابی - دانشیار گروه حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
ندا یعقوبی - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت مالی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

بهایابی فرآیند تعیین بهای تمام شده محصولات، خدمات و یا فعالیتها است. این دیدگاه بر اساس رویکرد فنی به مفهوم بهایابی است؛ بنابراین می توان فهرستی از روش ها و تکنیک های بهایابی را در ذیل چنین فرآیندی ارائه نمود. بهایابی به عنوان یک فرآیند تکنیکال را می توان مشابه یک سیستم دانست که داده های مربوط به بهای تمام شده را به اطلاعات بهای تمام شده تبدیل می نماید.به طور خلاصه هزینه یابی بر مبنای فعالیت، تکنیکی است برای تخصیص دقیق منابع مستقیم و غیرمستقیمیک سازمان بر مبنای میزان مصرف آنها در فعالیت های صورت گرفته. در تعریفی دیگر، هزینه یابی بر مبنای فعالیت، عبارت است از توانایی اندازه گیری منابع واقعی استفاده شده به وسیله فعالیت های روزانه یک شرکت. با تغییر در ساختار هزینه های واحد تجاری، ضعف های سیستم هزینه یابی سنتی، بیشتر و بیشتر آشکار می شود. از جمله اینکه سیستم هزینه یابی سنتی نمی تواند مرجع پشتیبانی تصمیم گیری مدیریتباشد. هزینهیابی بر مبنای فعالیت با فائق آمدن بر بسیاری از مشکلات و کاستی های موجود در روشهای هزینهیابی سنتی، در دهه های اخیر توجه ویژه ای را به خود مبذول داشته است. هزینه یابی بر مبنای فعالیت، روش های محاسبه دقیق تری را برای تخصیص هزینه ها به فعالیت و تولیداتفراهم نموده و با تهیه مناسب اطلاعات بهای تمام شده و ایجاد شفافیت در چگونگی اعمال رفتارهای کنترلی (نظارتی)، سیستم پشتیبان تصمیم گیری بهتری را برای مدیریت به وجود می آورد. هدف این پژوهش، مروری بر معماری سیستم های بهایابی مبتنی بر فعالیت و بررسی الزامات و موانع استقرار آن در بخش دولتی است

سیستم هزینه یابی، تئوری و طراحی سیستم، هزینه یابی، هزینه یابی بر مبنای فعالیت، محرک هزینه