میثم صفری تخت شیرینی - کارشناس ارشد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
مرتضی تهامی پور زرندی - استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

ارزیابی بازار ارز در ایران، این موضوع را به خوبی نشان می دهد که نوسان های نرخ ارز تحت تاثیر رویدادهای سیاسی از جمله تحریم های بین الملی بوده است. ریشه های این تاثیر گذاری، اقتصاد تک محصولی و وابستگی شدید به فروش نفت، عدم تنوع در سبد صادراتی و تاثیرپذیری شدید حساب جاری و نیز تحت تاثیر قرار گرفتن سرمایه گذاری خارجی در داخل مرزهای کشور بوده است. به همین منظور، مطالعه ی حاضر در بازه ی زمانی۱۳۹۷-۱۳۵۷، با استفاده از الگوی تصریح شده نرخ ارز و روش خود توضیحی با وقفه های توزیعی (ARDL)، به ارزیابی اثرات تحریم های بین المللی همه جانبه ی سال ۱۳۹۱ بر نرخ ارز از طریق تاثیرگذاری بر میزان صادرات نفت ومجموع سرمایه گذاری خارجی پرداخته و در ادامه، اثرات سایر متغیرهای تاثیرگذار را نیز مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان می دهد که تحریم های سال ۱۳۹۱ ازطریق وارد کردن تکانه های منفی به دریافتی های ارزی نفت، بروز موانع و مشکلات بر سر راه تجارت ایران و ورود سرمایه خارجی به داخل کشور، تاثیر مستقیم و قوی بر نرخ ارز داشته است. همچنین، شاخص بهای کالاهای مصرفی (CPI) رابطه مثبت و معنی داری با رشد نرخ ارز نشان می دهد. از طرفی بر اساس نتایج بدست آمده، رابطه معکوس بین تولید ناخالص داخلی و نرخ ارز وجود دارد که نشان از محوریت صادرات در زمان افزایش تولید ناخالص داخلی دارد که با ارز آوری بیشتر جانب عرضه ارز را تحریک کرده و به کاهش نرخ ارز کمک نموده است.

تحریم اقتصادی, نرخ ارز, سرمایه گذاری خارجی, تجارت, تحریم بین المللی