گلاله آهنگری - دانشجوی دکتری، گروه علوم اجتماعی و جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
باقر ساروخانی - استاد، گروه علوم اجتماعی و جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
محمد سلطانی فر - دانشیار، گروه علوم اجتماعی و جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی گونه­­های هویت اجتماعی و  نقش اینترنت بر شکل­گیری این هویت­ها می­باشد. برای تحقق این هدف، از روش ترکیبی کمی- کیفی استفاده شد و بر روی جوانان ۱۸-۳۰ سال ساکن شهر تهران در سال ۱۳۹۷ تمرکز گردید. در واقع، ابتدا برای شناسایی گونه­های هویتی در بین جوانان تهرانی، از روش کیفی اکتشافی استفاده شد و با نمونه­گیری نظری، ۴۲ نفر انتخاب و پرسشنامه هویتی «من کیستم» به آنان داده شد. بعد از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، در نهایت ۶ گونه هویتی از جمله هویت ملی، هویت قومی، هویت ارتباطی، هویت عقیدتی، هویت دینی و هویت مدرن شناسایی گردید. در واقع، بعد از شناسایی این گونه­های هویتی، روش کمی پیمایشی در جهت تاثیر اینترنت بر آنها به کار گرفته شد و با استفاده از فرمول کوکران، ۵۲۴ جوان تهرانی ۱۸-۳۰ سال انتخاب و بر مبنای نمونه­گیری خوشه­ای پرسشنامه استاندارد در بین آنان توزیع گردید. بعد از جمع آوری داده­ها، تجزیه و تحلیل بر مبنای spss و lisrel صورت گرفت. یافته­ها بیانگر آن است که تنها ۱۲ درصد از جوانان یا به طور کامل از اینترنت استفاده نمی کنند و یا اگر استفاده می کنند، کمتر از یکساعت در شبانه روز می­باشد. تنها ۱۶ درصد در وبلاگ­ها سایت­های اینترنتی جستجو می کنند، در حالی که ۸۳ درصد در تلگرام عضویت دارند. همچنین یافته­ها بیانگر آن است که میزان مصرف اینترنت، تاثیر معناداری بر هویت ملی، قومی ، مدرن و هویت ارتباطی داشته، ولی میزان مصرف اینترنت بر هویت دینی و هویت عقیدتی تاثیری نداشته است.

واژگان کلیدی: جوانان, هویت ملی, هویت مدرن, هویت ارتباطی, اینترنت و شبکه های مجازی