سعید راسخی - استاد اقتصاد، گروه اقتصاد انرژی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران
امیرمنصور طهرانچیان - استاد اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران
عبدالله رستمی - دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران

موج فزاینده مهاجرت ایرانی­ها این سئوال را مطرح کرده است که روند مهاجرت به مقاصد اساسا توسعه یافته، چه اثری بر الگوی تجارت خارجی کشور دارد. به نظر می­رسد مهاجرت ایرانی­ها موجب زیان­های جدی برای کشور شده و ظرفیت­های فنی و علمی و اقتصادی مورد نیاز کشور را در اختیار کشورهای مهاجر پذیر به ویژه کشورهای توسعه یافته قرار گرفته و در مقابل، خروج ایرانی­ها از کشور که عموما صاحبان علم و کار و سرمایه هستند، منجر به افت اقتصادی کشور شده است. از آنجا که تجارت درون صنعت به مولفه­های فناوری و رقابت­پذیری حساس است، هدف اصلی پژوهش حاضر، آزمون این فرضیه است که جریان خروجی و یکطرفه مهاجرت موجب افت تجارت درون صنعت ایران شده است. برای این منظور، از مدل جاذبه تعمیم یافته با تبدیل لجستیک برای داده­های تابلویی ایران با مقاصد اصلی مهاجران ایرانی در فواصل زمانی دوره ۲۰۱۸-۲۰۰۰ استفاده شده است. یافته­های تحقیق حاضر موید اثر منفی روند یکطرفه مهاجرت ایرانی ها به مقاصد اصلی بر تجارت درون صنعت متقابل ایران با این کشورها می­باشد. بر این اساس، جهت جلوگیری از زیان­های جدی، توصیه اکید می­شود روند نگران کننده مهاجرت مورد توجه سیاست­گذاران قرار گیرد و در این راستا، استراتژی مشخصی در رابطه با مهاجرت بین­المللی در راستای منافع ملی پایه­ریزی شود.

مهاجرت, تجارت درون صنعت, ایران, مقاصد اصلی مهاجران ایرانی, مدل جاذبه تعمیم یافته, تبدیل لجستیک