علی قنبری - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد،
ابراهیم کازرونی منفرد - استادیار دانشگاه جامع علمی- کاربردی
محمدتقی آل ابراهیم - استادیار دانشگاه محقق اردبیلی
سجاد میجانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی افشاری - دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
جواد شباهنگ - کارشناس آموزشی گروه زراعت، دانشگاه فردوسی مشهد

با هدف بررسی رقابت چند گونه ای علف های هرز با گیاه زراعی کلزا، آزمایش مزرعه ای در سال زراعی ۱۳۸۸-۱۳۸۷ در مزرعه نمونه آستان قدس رضوی مشهد اجراء گردید. ۳۰ کوادرات به صورت تخریبی با ابعاد۵۰×۵۰ سانتی متر در مزرعه تعیین و در دو مرحله ساقه دهی و گلدهی کلزا وزن خشک، شاخص سطح برگ و تراکم کلزا و علف های هرز به تفکیک گونه اندازه گیری و همزمان در۳۰ کوادرات به صورت غیرتخریبی فقط تراکم علف های هرز به تفکیک گونه شمارش و شناسایی شدند. جهت برآورد وزن خشک و سطح برگ مربوط به کوادرات های غیر تخریبی، بین سطح برگ یا وزن خشک اول فصل علف های هرز و کلزا به عنوان متغییر وابسته و تعداد علف های هرز به عنوان متغییر مستقل برای هر گونه به طور جداگانه تابع هایپربولیک غیرخطی برازش داده شد. برای مقایسه چگونگی رقابت و برآورد ضرایب رقابت درون گونه ای و بین گونه ای هر گونه، بین سطح برگ نسبی اول فصل به عنوان متغییر مستقل و عکس وزن تک بوته آخر فصل هر یک از علف های هرز و کلزا به عنوان متغییر وابسته تابع رگرسیون خطی چندگانه برازش داده شد. نتایج رگرسیون بین عکس وزن تک بوته و سطح برگ نسبی برازش مناسبی (۸۷/۰r۲=) برای برآورد کاهش عملکرد و ضرایب رقابتی نشان داد. در این تحقیق مشخص شد با وجود علف های هرز شاه تره (Fumaria officinalis L.)، علف هفت بند (Polygonum avicular L.)، درشتوک (Malcolmia Africana L.) و یولاف وحشی (Avena ludoviciana L.)، تنها یولاف وحشی اثر بازدارنده بر رشد کلزا ( Brasssica napus L.) داشت. اثر مثبت سایر علف های هرز روی کلزا ناشی از اثر بازدارندگی آن ها روی علف هرز یولاف وحشی، قوی ترین رقیب کلزا بود.

رقابت چندگونه ای, رگرسیون خطی چندگانه, تسهیل, یولاف وحشی