لیلا سبزمکان
دکتر سیدمحمدمهدی هزاوئی
دکتر کتایون ربیعی
دکتر حسن جهانی هاشمی
دکتر محسن میرمحمدصادقی

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر مداخله آموزشی بر افسردگی و کیفیت زندگی بیماران با عمل جراحی بای پاس طراحی گردید. این پژوهش نیمه تجربی بر روی ۵۴ بیمار قلبی با عمل جراحی بای پاس که به طور تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند، در مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها در این مطالعه، سه پرسشنامه بود. ابتدا برای سنجش افسردگی در این بیماران از مقیاس افسردگی بیماران قلبی (Cardiac Depression Scale)، سپس از پرسشنامه خودساخته آموزشی Predisposing, Reinforcing, Enabling Causes in Educational Diagnosis and Evaluation (PRECEDE) و در پایان از پرسشنامه استاندارد بین المللی SF-۳۶ استفاده گردید. مداخله به صورت ۹ جلسه آموزشی، یک بار در هفته به مدت ۹۰-۶۰ دقیقه بر اساس اجزای الگوی PRECEDE انجام شد و بیماران به مدت دو ماه پی گیری شدند. به منظور دستیابی به نتایج از نرم افزار SPSS و آزمون های t زوج، t مستقل و مان ویتنی و کای دو استفاده گردید. نتایج نشان دادند که پس از مداخله آموزشی در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد میانگین نمره عوامل مستعد کننده (P<۰.۰۰۰۱)، عوامل قادر کننده، عوامل تقویت کننده و رفتارهای خود یاری افزایش معنی دار یافته اند(۰۰۱/۰>P). اختلاف معنی داری در میانگین نمرات افسردگی بین دو گروه بعد از مداخله آموزشی مشاهده شد(P<۰.۰۰۱). بعد از مداخله در ابعاد عملکرد جسمی (P<۰.۰۴)، مشکلات روحی (P<۰.۰۱) مربوط به کیفیت زندگی و در کل در خلاصه سنجش سلامت روانی (P<۰.۰۴) بین دو گروه، تفاوت معنی داری به دست آمد. یافته های این بررسی کارایی و تاثیر الگوی آموزشی PRECEDE و اجزای آن (عوامل مستعد کننده، عوامل قادر کننده و عوامل تقویت کننده) و عوامل رفتاری این الگو را در بهبود سریع تر وضعیت روانی این بیماران و بهبود افسردگی و در نهایت، افزایش کیفیت زندگی بیماران با عمل جراحی تعویض عروق کرونر مشخص و تایید می کند. .

PRECEDE Model, Depression, Quality of life, Coronary Artery Bypass Surgery, SF-۳۶, مداخله آموزشی, افسردگی, کیفیت زندگی, الگوی PRECEDE