عبدالله ساجدی - استادیار، گروه تاریخ، عضو هیات علمی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
شورش اک - استادیار، گروه جامعه شناسی، عضو هیات علمی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
نظامعلی دهنوی - استادیار، گروه تاریخ، عضو هیات علمی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

جامعه­شناسی تاریخی به عنوان روشی مبتنی بر داده­ها و سیر توالی رویدادهای تاریخی قابل دست یابی است و جامعه­شناسی تاریخی سلطه­پذیری به عنوان یک پدیده اجتماعی قابل طرح و پیگیری در دوره­های مختلف تاریخی است. این مقاله با هدف بررسی کتاب جامعه­شناسی تاریخی سلطه­پذیری ایرانیان ارائه شده است. اثر به دلیل ویژگی­هایی که دارد، به عنوان یک اثر دارای نوآوری در این زمینه، شایسته بازخوانی است. نوشتار پیش­رو مروری انتقادی بر این کتاب در قالب محورهای زیر دارد: ابهام­زدایی در عنوان کتاب، عدم تبیین صحیح و اولیه مسئله سلطه­پذیری، ابهام در روش­شناسی، عدم هماهنگی در روش و متن، ابهام در مفهوم جامعه­شناسی تاریخی. مقاله پس از پرداختن به تاملاتی درباره جنبه فنی و ویرایشی اثر، با این جمع بندی به پایان می رسد که مسئله «سلطه­پذیری» در نزد مولف به عنوان یک مسئله تاریخی مطرح شده و نویسنده سعی دارد با استفاده از نظریه­ها و روش­های جامعه­شناسی آن را بررسی و تحلیل کند، اما این بررسی نشان می­دهد که جامعه شناسی تاریخی رویکردی جامعه­شناسانه با بهره­گیری از اطلاعات و داده­های تاریخی در دوره­های مختلف است یا به عبارت بهتر روند شدن سلطه­پذیری در دوره­های مختلف را مورد بررسی قرار می­دهد، نه آن چه که مورد توجه این اثر تحت عنوان رویکرد تاریخی با روش جامعه­شناسانه است. 

جامعه شناسی تاریخی, سلطه پذیری, سلطه پذیری ایرانیان, تاریخ ایران