ابوالمحسن حاجی امیری - مربی پژوهشی بخش تحقیقات علوم زراعی – باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.
عباس رضایی زاد - استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی – باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

بررسی واکنش درختان میوه به مقدار آب مصرفی یکی از راهکارهای مهم در مدیریت آب آبیاری است. این آزمایش به منظور ارزیابی پنج رقم زیتون به مقادیرآبیاری در قالب آزمایش کرت­های خرد شده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو در استان کرمانشاه انجام گردید. ارقام زیتون شامل کنسروالیا، مانزانیلا، سویلانا، زرد زیتون و آمفی سیس در کرت­های اصلی و مقادیرآبیاری شامل ۱۰۰ درصد (شاهد)، ۸۰% و ۶۰ درصد نیاز­آبی درختان زیتون در کرت های فرعی قرار داده شدند. با استفاده از نرم افزار محاسب تبخیر و تعرق (calculatorETo) و آمار روزانه هواشناسی، میزان تبخیر و تعرق بالقوه طی این مدت بطور متوسط ۸/۸­۱۱۵ میلی متر در سال برآورد گردید. حجم آب مورد نیاز درختان در تیمار ۱۰۰ درصد نیاز آبی ۱/۵۸۲۸ متر مکعب در هکتار تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان داد؛ که تاثیرمقادیرآبیاری بر برخی از صفات زایشی از جمله عملکرد میوه، وزن میوه و گوشت معنی­دار بود. بیشترین عملکرد در تیمارهای ۸۰% و ۱۰۰ درصد نیاز آبی در رقم کنسروالیا به ترتیب با ۱۷۷۴۵ و ۱۷۱۰۶ کیلوگرم در هکتار بدست آمد. اثر مقادیر آبیاری در میزان درصد روغن در ارقام مختلف از نظر آماری معنی­دار نبود. ارقام از نظر صفات مورد بررسی تنوع زیادی داشتند؛ بطوریکه در بهره وری آب آبیاری، وزن میوه و گوشت، طول و قطر میوه، وزن هسته، ماده خشک و میزان روغن دارای تفاوت معنی­داری بودند. اثر متقابل رقم و مقادیر آبیاری تنها برای صفت بهره­وری آب آبیاری معنی­دار بود. نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش مقدار آبیاری بهره­وری آب آبیاری کم می­شود. بطوریکه در رقم کنسروالیا در سطح آبیاری ۶۰ درصد کارائی بهره­وری آب آبیاری ۲/۴ کیلوگرم بر متر مکعب و در سطح آبیاری ۱۰۰ درصد ۹/۲ کیلوگرم متر مکعب بود. رقم کنسروالیا با میانگین کارآیی مصرف آب برابر ۶۴/۳ کیلوگرم بر متر مکعب بیشترین بهره وری آب آبیاری را در بین ارقام دارا بود.

بهره وری آب, تبخیر و تعرق, نیاز آبی زیتون