مهرداد پورمحمدعلی فرتاش - کارشناس ارشد، رشته حقوق جزا وجرم شناسی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی مراغه، ایران.
جمال بیگی - دانشیار، گروه آموزشی حقوق جزا و جرمشناسی واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مراغه، مراغه، ایران.

امروزه در نتیجه افزایش بسترهای ارتکاب و وقوع جرایم سایبری، بروز زیان و درنتیجه جبران خسارات مدنی ناشی از جرایم سایبر نیز دغدغه قانونگذاران وحقوقدانان بوده که تا حد ممکن مبنای مسئولیت مدنی را سمت عینی شدن می برند تا ضرر وزیان، سهل الوصول گردد. اما گاه در به وجود آمدن خسارت، دو یاچند سبب دخالت دارند که در این خصوص احراز مسئولیت هریک به راحتی ممکن نیست واز دشوارترین مباحث حقوق کیفری ومسئولیت مدنی به شمار می آید. قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ به جای ارائه یک ضابطه روشن و قاطع در این زمینه، بیشتر کوشیده با در نظرگرفتن حالت ها و برخی شرایط خاص راهکارهایی ارائه کند. بر این اساس، درصورت تعدد مباشر به صورت عرضی، نتیجه مجرمانه به حساب تمام عوامل گذاشته می شود و در حالت طولی، ممکن است مباشر اخیر ضامن باشد یا مباشر نخست و یا هردوی آنها. همچنین، در فرض تعدد اسباب به صورت عرضی حکم به تساوی مسئولیت داده شده و درصورت دخالت طولی، به شرط غیرعمدی جنایت، سبب مقدم در تاثیر ملاک قرارگرفته است. وانگهی، در اجتماع سبب و مباشر، بدون اینکه ضابطه مشخصی ارائه شود، عاملی که خسارت منتسب به اوست، مسئول شناخته شده است.در پژوهش اخیر با کوشش بر توضیح و توجیح اجمالی از تسبیب ومبانی مسئولیت مدنی سعی کردیم تا در خصوص نحوه استناد به سبب را در جرایم سایبر وجبران مسئولیت های ناشی از آن را به تصویر بکشیم.

مسئولیت مدنی، سبب، تسبیب، جرایم سایبر، اجتماع اسباب.