مصطفی قلی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد محیطزیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گر
عبدالرسول سلمان ماهینی
حمیدرضا رضایی
حسین وارسته مرادی

بحران کنونی تنوع زیستی برآیند منفی فعالیت های صنعتی انسان در عصر حاضر است. در حال حاضر نرخ انقراض تنوع زیستی به دلیل آثار منفی فعالیت های انسانی صدها برابر نرخ طبیعی آن است. اتحادیه جهانی حفاظت از سال 1963 هر ساله فهرستی از گونه های تهدید شده در جهان را تحت عنوان فهرست سرخ منتشر می کند. انتشار مداوم فهرست سرخ پایش وضعیت تهدید گونه ها را ممکن می سازد. پایش وضعیت تهدید گونه ها به وسیله فهرست سرخ می تواند منعکس کننده میزان موفقیت راهبردهای جهانی، ملی، منطقه ای، ناحیه ای و محلی حفاظت از گونه ها باشد و می-تواند به مدیریت موثر بحران انقراض تنوع زیستی یاری رساند. طبقه تهدید گونه ها در ارزیابی های سال های مختلف فهرست سرخ می تواند به دلیل بهبود یا وخامت وضعیت جمعیت ها و زیستگاه ها در پاسخ به رویکردهای حفاظتی یا مدیریتی تغییر یابد. نمایه فهرست سرخ (RLI) بیانگر روند تهدید انقراض تنوع زیستی است که با استفاده از نتایج ارزیابی های فهرست سرخ و بر اساس تغییر طبقات تهدید گونه ها به دست می آید. نمایه فهرست سرخ می تواند نشان دهنده چگونگی تغییر وضعیت کلی تهدید تنوع زیستی (خطر انقراض پیش بینی شده) طی زمان در پاسخ به راهبردهای حفاظتی و مدیریتی باشد. در این مقاله به بررسی معیارها، قواعد و طبقات فهرست سرخ، کاربردهای نتایج ارزیابی های فهرست سرخ، معرفی نمایه فهرست سرخ (RLI) به عنوان ابزاری سودمند برای پایش روند خطر انقراض تنوع زیستی، روش محاسبه و تفسیر، و مزایا و معایب آن می پردازیم.

بحران انقراض، تنوع زیستی، نمایه فهرست سرخ، پایش، مدیریت