عیسی ابراهیم زاده - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان
محمد زارع - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان

علی رغم اینکه رهیافت مشارکتی و توجه به مردم، به عنوان بهره­برداران نهایی از نتایج طرح­ها و برنامه­ریزی­های شهری، مقوله­ای است که طی دهه­های اخیر مورد توجه صاحب­نظران حوز­ برنامه­ریزی شهری قرار­گرفته، ولی مقوله سرمایه اجتماعی اغلب به دست فراموشی سپرده شده­است. حال مسئله اساسی و سوال اصلی تحقیق آن است که سرمایه اجتماعی، عوامل موثر در افزایش یا کاهش آن، محور ها، معیارها، شاخص ها و به­طور مشخص ابعاد مشارکتی آن و نقش و تاثیر این بعد از سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار شهری چیست؟ از این­رو هدف از انجام این پژوهش، سنجش میزان مشارکت شهروندی، به­عنوان یکی از ابعاد مهم سرمایه اجتماعی می­باشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و از ابزار پرسشنامه جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز استفاده شده­است. با توجه به تعداد نمونه موردنیاز که بر اساس فرمول کوکران ۳۲۰ عدد تعیین­گردید، پرسشنامه­ها در منطقه سه، شهر زاهدان توزیع و پس از تکمیل و تلفیق با یافته­های اسنادی، با استفاده از نرم­افزار آماری  Spss۱۸و آزمون T-Test  یک متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار­گرفت. نتایج حاصل از تحلیل­های کمی و کیفی این پژوهش حاکی از آن است که شهروندان منطقه سه کلانشهر زاهدان از نظر میزان مشارکت در امور شهر در وضعیت خوب و بالاتر از حد متوسط قرار­دارند.بنابراین، مسئولین اجرایی و مدیریتی شهر می توانند از این پتانسیل و استعدادی که در بین شهروندان نهفته است با برنامه ریزی های منسجم و منظم این توانایی های بالقوه را به مرحله فعلیت رسانده و به­منظور ارتقا کیفیت کاردکرهای شهری و زندگی شهروندان بیش از گذشته از آن بهره­گیرند.

سرمایه اجتماعی, مشارکت شهروندی, توسعه پایدار شهری, منطقه سه, شهر زاهدان