حسنعلی آقاجانی - عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه مازندران
امیر کوه کن موخر
مریم علی نژاد

خشکسالی به عنوان یکی از مخاطرات طبیعی، عبارتست از کاهش غیرمنتظره بارش در مدتی معین نسبت به میانگین درازمدت. در تحقیق حاضر، سعی بر آن است تا گام نخست در تحلیل آماری و سینوپتیکی دوره های خشک برداشته شده و الگوهای فشار موثر در ایجاد آنها در ماه های سرد شناسایی گردد. به منظور تحلیل آماری و سینوپتیکی خشکسالی های دوره سرد سواحل جنوبی دریای خزر، داده های بارش ماهانه هفت ایستگاه هواشناسی در طی دوره آماری(2010-1972) مورد بررسی قرار گرفت. جهت تعیین دوره های خشک فراگیر و شناسایی شدت، تداوم و وسعت آنها از دو شاخص دهک و نمره استاندارد(z) استفاده شد. با استفاده از نرم افزار Arcview وسعت فراگیری خشکسالی ترسیم شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در منطقه خزری با توجه به اهمیت اقتصادی آن، وقوع خشکسالی های شدید و فراگیر در دوره سرد سال به وقوع می پیوندد. همچنین، در منطقه مورد مطالعه، خشکسالی با تداوم زمانی کوتاه مدت رخ می دهد. براساس نتایج تحقیق، سه الگوی فشار(مداری، پرفشار و کم فشار) در زمان خشکسالی های منطقه مشاهده شدند که هر سه الگو، دلالت بر عدم وزش جریان های سرد شمالی از روی دریای خزر دارند. بنابرین، در سواحل دریای خزر هرگاه جریان های سرد شمالی به هر دلیل از روی دریا عبور نکنند، شرایط خشکی حاکم می شود.

خشکسالی، سواحل جنوبی دریای خزر، تحلیل سینوپتیکی، تحلیل آماری