سیدحیدر موسویانزابی
قدیر نوری قنبلانی
علیرضا عیوضی
محمود شجاعی
حسین رنجی

شته مومی کلم(Brevicoryne brassicae L.) یکی از آفات مهم کلزا در دنیا می باشد. یکی از روش های کنترل این آفت استفاده از ارقام مقاوم است. بدین منظور مقاومت ۲۱ ژنوتیپ کلزا (Brassica napus L.) به شته مومی کلم طی دو سال زراعی ۸۶- ۱۳۸۴ در یک آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در استان آذربایجان غربی ارزیابی شد. ژنوتیپ های کلزا به عنوان عامل اصلی و پنج تاریخ نمونه برداری به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. آلودگی به آفت شته مومی به طور طبیعی صورت گرفت. آغاز آلودگی در سال اول در اواخر اردیبهشت و در سال دوم در اوایل خرداد مشاهده شد. با کاهش نزولات جوی و گرم تر شدن هوا، میزان آلودگی به شته افزایش یافت. تجزیه واریانس مرکب شاخص آلودگی، اختلاف آماری معنی داری را در سطح احتمال یک در صد بین سال ها، ژنوتیپ ها و تاریخ های نمونه برداری نشان داد. میزان آلودگی سال اول آزمایش بیشتر از سال دوم بود. بالاترین شاخص آلودگی در سال اول در نهم خرداد و در سال دوم در ۱۵خرداد ثبت شد. میزان آلودگی در آخرین نمونه برداری، همزمان با رسیدگی دانه ها، کاهش یافت. در این آزمایش ژنوتیپ های Modena Sunday, Opera, Sintara, Sahara, Okapi, و Zarfam با شاخص آلودگی کمتر از ۴ در گروه مقاوم، ژنوتیپ های ARG-۹۱۰۰۴ Milena, Orient, ARC-۲, SLM۰۴۶, ARC۵, و Talentبا شاخص آلودگی ۴ تا ۵/۶ در گروه نیمه مقاوم، ژنوتیپ های Ebonite Dexter, Elite, و Celisius با شاخص آلودگی ۵/۶ تا ۹ در گروه نیمه حساس و ژنوتیپ های Geronimo Licord,و Olpro با شاخص آلودگی بیشتر از ۹ در گروه حساس طبقه بندی شدند.

Canola, Cabbage aphid and (Brevicoryne brassicae L.)., شته مومی کلم, کلزا و شاخص آلودگی.