علی رضا صفاهانی - دانشگاه پیام نور، تهران، صندوق پستی ۴۶۹۷-۱۹۳۹۵
تینا دادگر - دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان
رضا پاسندی - دانشگاه پیام نور واحد گرگان
مریم علویان - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

به منظور ارزیابی اثر مدیریت طولانی مدت بقایا و کود نیتروژن بر عملکرد دانه ذرت رقم سینگل گراس ۷۰۴ و ویژگی های خاک، یک آزمایش مزرعه­ای هفت ساله (۱۳۹۰-۱۳۸۴) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی قائم شهر مازندران انجام شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: (۱) مدیریت بقایا گندم در دو سطح: حفظ بقایا (+R) و حذف بقایا (-R)؛ (۲) خاک ورزی  در دو سطح: بدون خاک ورزی (ZT) و خاک ورزی مرسوم (CT) و (۳) مقدار کود نیتروژن در چهار سطح: صفر ، ۱۰۰، ۲۰۰ (به عنوان شاهد) و ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار (N۱-N۴). نتایج نشان داد که در پایان دوره آزمایش، تیمارهای بدون خاک ورزی با حفظ بقایا و ۳۰۰ کیلوگرم نیتروژن (ZT+RN۴) و بدون خاک ورزی با حفظ بقایا و ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن (ZT+RN۳)، بهترین کیفیت خاک و بالاترین میانگین عملکرد دانه ذرت در سال های۱۳۹۰-۱۳۸۹ (به ترتیب ۵۲۵۰ و۵۱۵۰ کیلوگرم در هکتار) را داشتند. کمترین عملکرد دانه در سال­های ۱۳۹۰-۱۳۸۹ (۲۱۵۰ کیلوگرم در هکتار) و ویژگی­های نامطلوب فیزیکی و شیمیایی خاک، به تیمار بدون خاک ورزی بدون بقایا و بدون کود نیتروژن (ZT-RN۱) اختصاص داشت. کربن آلی، نیتروژن کل، رطوبت، ثبات خاکدانه، مقاومت مکانیکی، اسیدیته و قابلیت هدایت الکتریکی ویژگی های مشخص کننده تفاوت کیفیت خاک در خاک ورزی مرسوم و بدون خاک ورزی بودند. ویژگی های خاکی کربن آلی، نیتروژن کل، ثبات خاکدانه و مقدار رطوبت، در مجموع بالاترین همبستگی را با عملکرد دانه (R= ۰.۸۷**) داشتند. یافته های این پژوهش نشان داد که تیمار بدون خاک ورزی با حفظ بقایا (ZT+R) همراه با ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن (N۳)، با بهبود خواص خاک، باعث پایداری تولید محصول ذرت خواهد شد.

Crop residue, Maize, Soil organic carbon and Tillage., بقایای گیاهی, خاک ورزی, ذرت و کربن آلی خاک.