هدیه صابری - دانشجوی ارشد تحقیقات آموزشی ، دانشگاه پیام نورشیراز
محمدحسن صیف - دانشیار، گروه علوم تربیتی ، دانشگا ه پیام نور شیراز ، ایران

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه ادراک دانش آموزان از کلاس (احساس تعلق به کلاس، حمایت معلم، همکاری، تحقیق، عدالتو جهت گیری تکلیف) و درگیری تحصیلی دانش آموزان (رفتاری، شناختی و عاطفی)، با واسطه گری انگیزش تحصیلی در قالب مدلیابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمام دانش آموزان مقطع دوم متوسطه شهرشیراز تشکیل می دادند که در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ مشغول به تحصیل بودند. بدین منظور ۳۰۰ دانش آموز ۱۰۰) پسر ۲۰۰ دختر) دوره متوسطه دوم شهرشیراز به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و به پرسش نامه های ادراک از بافت کلاسی فراسر و مک روبینو فیشر، درگیری تحصیلی زرنگ، و مقیاس انگیزش موقعیتی گای ، والرند و بلانچارت پاسخ دادند. پرسش نامه ها از نظر خصوصیات روان سنجی بررسی شدند و همگی دارای روایی و پایایی مناسبی بودند. برای تحلیل داده ها از مدلیابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شد. نتایج مدل اندازه گیری نشان داد که متغیرهای آشکار به خوبی متغیرهای نهان را اندازه گیری می کنند و مدل اندازه گیری نیز از برازش مطلوبی برخوردار است. نتایج مدل ساختاری نیز نشان داد که ادراک از کلاس درس هم به طور مستقیم و هم به طور غیر مستقیم، به واسطه انگیزش تحصیلی، بر درگیری تحصیلی اثر دارد. شاخص های برازش کلی مدل نیز نشان داد که مدل مذکور از برازش مناسبی برخوردار است. به طور خلاصه نتایج حاکی از آن بود که انگیزش می تواند ساز و کار رابطه بین ادراک از کلاس و درگیری تحصیلی را روشن کند و معلمان می توانند با بهره گیری از شیوه های آموزشی تکلیف محور، تحقیق محور، گفتگو محور، همکارانه و حمایت کننده زمینه افزایش سطح انگیزه خود تعیین یا همان انگیزه درونی را فراهم آورند؛ در نتیجه فراگیران با افزایش انگیزش درونی درگیری تحصیلی بیشتری را نشان می دهند. در مجموع، با توجه به نتایج این پژوهش به معلمان توصیه می شود حمایت از شاگردان و آموزش عدالت محور در کلاس را سرلوحه کار خود قرار دهند تا دانش آموزان با انگیزه تر شوند و در فعالیت های آموزشی و تحصیلی مشارکت بیشتری از خود نشان دهند.

ادراک از کلاس درس، درگیری تحصیلی، انگیزش تحصیلی