رهام رضائیان - گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمدباقر تاج الدین - گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران، نویسنده مسئول، Mb_tajedddin@yahoo.com
سعید معدنی - گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

پژوهش حاضر کوشش می کند نسبت توسعه فرهنگی و توسعه اقتصادی پس از انقلاب ۵۷ در ایران را در قالب گفتمان­های توسعه و با روش تحلیل گفتمان مورد واکاوی قرار دهد. گفتمان های توسعه پس از انقلاب وجه عملی گفتمان انقلاب محسوب شده و مدلول مرتبط با دال­های گفتمان توسعه انقلاب را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. یافته­ها نشان می­دهد؛ گفتمان توسعه انقلاب، درخصوص رابطه فرهنگ و توسعه، فرهنگ به عنوان یک مجموعه موثر بر فرآیند توسعه و مجموعه­ای که در فرآیند توسعه، شکل گرفته و محصول توسعه دانسته، میان توسعه و فرهنگ، ارتباطی دیالکتیکی است. نظام معنایی توسعه در گفتمان سازندگی از توسعه فرهنگی در این گفتمان غفلت کرده و به گفتمان نوسازی مشابهت داشت. در گفتمان توسعه اصلاحات که معنای توسعه فرهنگی با دال رشد معنویت، مطابقتی با نگرش و دیدگاه افراد جامعه نداشته است. اهداف فرهنگی در گفتمان اصول گرا از سوی برخی از گروه­های اجتماعی طرد شد درحالی که از جانب گروه­های دیگری پذیرفته شد. در گفتمان عدالت محور محور توسعه را مبتنی بر رشد اقتصادی و ایجاد برابری که لازمه دستیابی به آن را بهره گیری از ابزار فرهنگ در جهت نظارت و کنترل فضای جامعه و پیشبرد اهداف خود می دانست. نتیجه اینکه آنتاگونیسم (تخاصم) بر سر هویت بخشی به توسعه خصلت آشکار گفتمان­های پس از انقلاب بوده و عنصر تعین کننده تحولات توسعه پس از انقلاب منازعه بوده است

تحلیل گفتمان, گفتمان توسعه سازندگی, گفتمان توسعه اصلاحات, گفتمان توسعه اصول گرا, گفتمان توسعه عدالت محور