امین اله سالاری - دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر عباس
مصطفی سراجی - استادیار گروه حقوق دانشگاه ازاد اسلامی واحد بندر عباس
احمد رنجبر - استادیار گزوه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر عباس

مراجع حل اختلاف، عنوان عامی است برای تمامی شوراها، کمیسیون ها، هیئت ها، دادسراها، دادگاه ها، دیوان ها و عناوین مشابه که به موجب قانون برای رسیدگی به جرائم، تخلفات، اختلافات و امور حسبی ایجادشده است. مراجع حل اختلاف به دو گروه « قضایی» و « غیر قضایی» تقسیم می شوند؛ مراجع دسته اول که می توان عنوان دادگستری را بر آن ها نهاد، به اعتبار تشکیل در قوه قضاییه «مراجع قضایی» نام گذاری شده و مقابل، «مراجع غیر قضایی» مراجع قانونی ای هستند که به اعتبار تشکیل آن ها در قوه مقننه وقوه مجریه، خارج از محاکم دادگستری تشکیلات قوه قضائیه تشکیل شده اند و به اختلافاتی که قانون بر عهده آن ها قرار داده است رسیدگی می کنند.«بدیهی است آن دسته از مراجع غیر قضایی که به حل وفصل دعاوی و رفع اختلافات می پردازند مراجع شبه قضایی حقوقی هستند که این مراجع با نام های مختلفی، مراجع غیر دادگستری ، مراجع شبه قضایی و مراجع اختصاصی اداری  شناخته می شوند . ازجمله مهم ترین آن ها مرجع رسیدگی به تخلفات نظارتی و انتظامی، مراجع رسیدگی به اختلافات مالیاتی ، کمیسیون رسیدگی به اختلاف گمرکی ، کمیسیون رسیدگی به تخلفات ساختماتی …را می توان نام برد . رسیدگی سریع ،کم هزینگی و قضا زدایی را می توان ازجمله دلایل تاسیس و تشکیل مراجع غیرقضایی دانست. لازم به ذکر است روش پژوهش حاضر تفسیری- کیفی می باشد.

ایران, قانون اساسی, دادگاه ها, اداری.. سند تحول قضایی