مرضیه اسعدی - استادیار اقتصاد، گروه مدیریت و اقتصاد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
نیلوفر یزدانی - دانشجوی کارشناسی اقتصاد، گروه مدیریت و اقتصاد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

توسعه روابط اقتصادی بین المللی یک هدف استراتژیک برای همه کشئرهای جهان است. ادبیات کلاسیک اقتصادی تاکید دارد مهم ترین تجارت بین الملل دستیابی به رشد پایدار و توسعه اقتصادی است اما در چهارچوب نظریه های رشد فراگیر، سوال مهم این است که توسعه روابط اقتصادی و آزادسازی تجارت بین الملل چه اثری بر نابرابری درآمدی خواهد داشت. مطالعات انجام شده نشان می دهد که با وجود توسعه روابط اقتصادی بین اللملی به دلیل گسترش پیمان های تجاری و اتحادهای پولی، در چند دهه گذشته نابرابری های اقتصادی در سراسر جهان به طور قابل توجهی افزایش یافته است. بنابراین اگرچه اثرتوسعه تجلرت بین المللی بر رشد اقتصادی تایید شده است. به نظر می رسد اثر ازادسازی تجارت بر فراگیری رشد و کاهش نابرابری درآمدی مبهم است. در این راستا هدف این پژوهش سنجش و تحلیل اثر تجارت بین الملل بر نابرابری های اقتصادی در ایران در بازه زمانی ۱۴۰۰-۱۳۶۸ سال های برنامه اول تا ششم توسعه اقتصادی است. به این منظور، ابتدا سه شاخص شامل سهم تجارت در درآمد TS، سهم اقتصاد ایران در تجارت جهانی WTS و شاخص ترکیبی تجاری CTS که ترکیبی از WTS,TS است، به عنوان معیارهای سنجش توسعه تجارت بین الملل محاسبه شده است. در گام دوم، رابطه این شاخص ها ابتدا با رشد اقتصادی و سپس با شاخص ضریب جینی که نابرابری توزیع درآمدی را اندازه گیری می کند تحلیل شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که اگرچه در طی سال های برنامه توسعه، آزادسازی تجارت اثر مثبت بر رشد اقتصادی داشته است، اما اثر آن بر رشد فراگیر و کاهش نابرابری های اقتصادی نوسانی بوده و برآیند اثر، افزایش نابرابری در توزیع درآمدها بوده است.

سنجش اثر سیاست، آزادسازی تجارت، رشد فراگیر اقتصادی، نابرابری اقتصادی