ایوب انصاری - PhD Cqndidqte in Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran
آرزو نجفیان - Associate Professor, Department of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran
محمد رضا احمدخانی - Associate Professor, Department of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran
بلقیس روشن - Professor of Linguistics, Payame Noor University of Tehran, Iran

گویش لری ممسنی یکی از گویشهای جنوبی زبان لری و شاخه ای از گویش های ایرانی جنوب غربی است که همانند بسیاری دیگر از گویشهای ایرانی، تنوعات آوایی و واژ واجی چشمگیری دارد. یکی از حوزه های واژ واجی  قابل توجه در این گویش، بازنمایی صورت های متنوع  تک واژ گذشتهساز است. مسئله اصلی این پژوهش این است که چگونه می توان با ابزارهای نظریه بهینگی، فرایندها، محدودیتها و رتبهبندیهای ناظر بر این تنوعات واژ واجی را صورت بندی کرد و آیا قواعدی جهانی بر آن حاکم است؟ روش پژوهش حاضر، توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها اسنادی است که براساس فهرست افعال بسیط زبان فارسی (طباطبائی، ۱۳۷۶) فهرستی از افعال معادل در گویش لری ممسنی استخراج و براساس الفبای آوانگار بین المللی آوانویسی و تمامی بافت های تک واژ گذشته ساز در این داده ها در چارچوب رویکرد بهینگی بررسی شد. یافته ها نشان داد که گرایش به تضعیف[۱] و کم کوشی در گویش لری ممسنی، فرایندی بسیار رایج و گسترده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که  براساس معیارهای توزیع بافتی، فراوانی وقوع و اعمال کم ترین قواعد، تک واژ گذشته ساز زیربنایی در این گویش /ɪd/ است؛ درمجموع نه تک واژگونه (/Ið/،/ð/،/ɑð/، /d/،/t/،/es/،/s/، /ɑs/و /Ø) برای این تک واژ شناسایی شد که تظاهر آوایی هرکدام در چارچوب بهینگی تحلیل شده است. در این بررسی درجات یا پیوستاری از تضعیف در همخوان و واکه تک واژ گذشته ساز زیربنایی /ɪd/ مشاهده شد که نشان دهنده این است که به طور کلی فرایند تضعیف تابع محدودیت های جهانی نشان داری LAZY در همخوان و *V (tense) در واکه و پایایی IDENT-IO و محدودیت های زیرمجموعه آن و جای گشت های ناظر بر وقوع این محدودیت ها در انتخاب برون داد بهینه اند.   ۶. پینوشتها [۱] weakening

Mamasani Lori dialect, Past morpheme, Qllomorphs of Past morpheme, Optimality approach, واژه های کلیدی: گویش لری ممسنی, تک واژ گذشته ساز, تک واژگونه های تک واژ گذشته ساز, رویکرد بهینگی.