سید مجتبی حسینی فرد - دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایرن؛ مدیر منابع انسانی بازار اجتماعی آنلاین «باسلام»
طاهره فیضی - دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مسعود گرامی پور - عضو هیات علمی و مدیر گروه مطالعات برنامه درسی و تحقیقات آموزشی دانشگاه خوارزمی

اگر بپذیریم سازمان یک سیستم باز است و باید تکانه های درونی و بیرونی را مدیریت کند، در واقع پذیرفته ایم که سازمان باید تاب آور باشد. اما معمولا موانعی در راه تحقق این مفهوم وجود دارد. هدف از پژوهش حاضر شناخت فرایند شکل گیری تاب آوری در سازمان های کوچک و متوسط بود و بر مبنای فلسفی تفسیری، جهت گیری بنیادی، روش کیفی، و استراتژی نظریه پردازی داده بنیاد صورت گرفت. جامعه آماری مدیران و کارکنان شرکت های کوچک و متوسط فعال در صنعت دارو و نمونه آماری ۴۵ نفر از این بین بودند. ۸۸ درصد از جامعه نمونه تحصیلات دانشگاهی و ۵۱ درصد تحصیلات تکمیلی داشتند. همچنین ۸۸ درصد تجربه کاری بیش از پنج سال داشتند. نتایج پژوهش نشان داد فقدان انسجام سازمانی، به مثابه علت اصلی، بستری است که در آن تکانهها به صورت مداوم جهت سازمان را تغییر می دهند و آن را از مسیر اصلی خود خارج میکنند. این مفهوم در پژوهش حاضر «آسیب پذیری» نام گذاری شد. در واقع، علت اصلی آسیب پذیری سازمان فقدان انسجام است که نمود آن را می توان در تنش های سازمانی، بهره وری پایین، و از دست دادن فرصت های رشد مشاهده کرد. راهکار برون رفت از آسیب پذیری نیز سرمایه اجتماعی تعیین شد. چون تهدیدهای مستمری درون و بیرون از سازمان وجود دارد که باید برای رسیدن به تاب آوری آن ها را رصد و مدیریت کرد. پس از طی کردن این مراحل، در صورتی که سرمایه اجتماعی به خوبی ایجاد و تقویت شود و عوامل مداخله گر، مانند کیفیت ارتباطات، بر آن تاثیر منفی نگذارد، می توان امیدوار بود که سازمان به آرامش برسد که در اصطلاح «تاب آوری» نامیده می شود.

آسیب پذیری, تاب آوری سازمانی, تنش سازمانی, سرمایه اجتماعی, SME