آمنه عباسی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، گروه جامعه شناسی،دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
رسول صادقی - دانشیار جمعیت شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، ایران
امیر ملکی - دانشیار جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
قادر بالاخانی - استادیار جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی،دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

این مقاله با هدف ترکیب کمی نتایج مطالعاتی درباره عوامل تاثیرگذار بر نگرش ها، تمایلات و قصد باروری در ایران نوشته شده است. بدین منظور با استفاده از روش فراتحلیل و نرم افزار جامع فراتحلیل (CMA۳)، ۲۶ مقاله در بازه زمانی ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۸ بررسی شده است. ۱۶ مقاله به بررسی تمایلات و قصد باروری و ۱۰ مقاله نیز به بررسی نگرش های فرزندآوری پرداخته اند. نتایج نشان داد تاثیر متغیرهای تحصیلات، سن ازدواج، تعداد فرزندان موجود، مشارکت اقتصادی اجتماعی، فردگرایی، نگرش به اشتغال، رسانه های خارجی، و اینترنت بر تمایل و قصد باروری منفی بوده و درمقابل، متغیرهای سن، سکونت روستایی، درآمد، دین داری، حمایت اجتماعی، تعداد خواهر و برادر، و کیفیت زندگی بر تمایل و قصد باروری اثر مثبت داشته اند. اندازه اثر این متغیرها همگی کمتر از ۳/۰ بوده و بیشترین میزان اندازه اثر متعلق به متغیرهای فردگرایی (۲۹۶/۰-) و تعداد فرزندان موجود (۲۲۴/۰-) است. همچنین، از بین متغیرهای تاثیرگذار بر نگرش های فرزندآوری، تاثیر درآمد و اختلاف سنی با همسر مثبت بوده و درمقابل، سرمایه و مصرف فرهنگی، تحصیلات، پایگاه اقتصادی اجتماعی، سن و شبکه های مجازی اثر منفی داشتند. اندازه اثر این متغیرها همگی کمتر از ۳/۰ بوده و بیشترین میزان اندازه اثر متعلق به متغیرهای درآمد (۲۷۲/۰) و سن (۲۵۸/۰-) است. ازاین رو، عوامل و نیروهای اجتماعی متعددی در تغییر نگرش به فرزند و کاهش فرزندآوری اثرگذار بوده اند که نشان دهنده ناهمگونی های موجود در جامعه ایرانی بوده و لزوم توجه به تفاوت های موجود در بین گروه های اجتماعی مختلف را به مسئولان امر یادآور می کند.

تمایلات, قصد باروری, نگرش فرزندآوری, فراتحلیل, اندازه اثر