محمدرضا مجرب - پژوهشگر جامعه شناسی

دانیل بل (۲۰۱۱-۱۹۱۹) جامعه شناس مشهور آمریکایی است که با نظریه ی جامعه پسا-صنعتی مشهور شد. هر چند بل نه مبدع این اصطلاح است، و نه مبدع ایده ی جامعه ی پسا-صنعتی، با این همه کتاب او مشهورترین و مستدل ترین بیان درباره ی این نگاه به تاریخ معاصر است. یکی از وجوه با اهمیت بررسی اندیشه های بل، علاوه بر ذکر و پرداختن به اصطلاحات جدید و پیامدهای آن، همچون جامعه ی اطلاعاتی، فراصنعتی و...، پیش بینی های او در خصوص اتفاقاتی است که همزمان با رشد جامعه فراصنعتی اتفاق می افتد و او این ها را تغییرات و دگرگونی های اجتماعی بزرگ می داند. از مشهورترین پیش گویی های او در خصوص آینده ی جوامع، پایان یافتن ایدئولوژی و همچنین کاهش نابرابری با رشد فناوری ها نوین و سطح بالا در جوامع فراصنعتی است. این مطالعه با روش مروری اندیشه ها و مطالعه ی اسنادی و با هدف بررسی این دیدگاه او در خصوص تاثیر جوامع فراصنعتی بر کاهش نابرابری نوشته شده است؛ اما در کنار این هدف مهم، با توجه به اینکه، دانیل بل، یک جامعه شناس ناآشنا برای ایرانیان است، لازم بود تا به اندیشه ها و آثار وی نیز پرداخته شود. با استفاده از داده های موجود در سطح کشورها و همچنین در سطح بین المللی، نشان داده شد که با رشد جوامع فراصنعتی، نه تنها نابرابری کاهش نیافت، بلکه افزایش شدیدی نیز پیدا کرده است، با استناد به نگرش دانش جامعه شناسی، قطعا رشد جوامع فراصنعتی عامل رشد نابرابری نبوده است، اما در سطح ملی و بین المللی مشاهده می شود که با رشد دانش های نوین و فناوری های پیشرفته نظیر IT چگونه جهان را به سمت نابرابری های بزرگی برده است که نمونه ی بارز آن ایالات متحده آمریکاست.

دانیل بل، جامعه پسا-صنعتی، جامعه ی اطلاعاتی، نابرابری