علی شیروانی شیری - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه اصفهان a
حسنعلی بختیار نصرآبادی - دانشیار بخش علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه اصفهان
محمدحسین حیدری - استادیار بخش علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه اصفهان

به نظر می رسد که بحث درباره روشن سازی و کوشش در حل پارادوکس اقتدار و آزادی یکی از مهمترین مسئله های فلسفه ادبیات کودک است. هدف این مقاله آن است که شگردهای جلوهگری مقولههای «اقتدار و آزادی» در داستانهای فارسی کودک کشف و بررسی شود. این پژوهش با روش تحلیل تاملی به بررسی شش کتاب داستانی تصویری منتخب فارسی «حقیقت و مرد دانا»، «ماهی سیاه کوچولو»، «توکایی در قفس»، «خاله سوسکه با کی ازدواج کرد؟»، «افسانه سیمرغ» و «کفشهای هیپا و شیپا» از مجموعه ده داستان برگزیده فارسی خواهد پرداخت. پرسشهای پژوهش عبارت اند از، شگردهای کتاب داستانی تصویری فارسی در تحقق بخشیدن به مقولههای «اقتدار و آزادی» کدام اند؟ آیا نوع شگردهای یادشده و شیوه استفاده از آنها در شش اثر فارسی متفاوت است؟ همچنین کدام شگردها تقویت کننده قدرت تفکر و خلاقیت کودک است؟ نتایج نشان میدهد که شگردها و عناصر داستانی چون درونمایه پنهان، پیام با ماهیت آزادیبخشی، پیرنگ باز، زاویه دید عینی یا نمایشی، چندصدایی در متن و تصویر، شخصیتپردازی پیچیده و پویا و غیرمستقیم، غلبه تصویر بر متن و استفاده هرچه بیشتر از شگردهای تمرکززدا در جهت تقویت قدرت تفکر، تصمیمگیری، خلاقیت و انتخاب کودک است.

پارادوکس اقتدار و آزادی, کتابهای داستانی تصویری فارسی, کودک, تفکر, شگرد, عناصر داستانی