محسن منطقی - استادیار گروه مدیریت موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران
علی آقا پیروز - استادیار گروه مدیریت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
صمصام الدین قوامی - استاد حوزه علمیه و مدیر بنیاد فقهی مدیریت اسلامی، قم، ایران
محمد علی زاده - دکترای مدیریت رفتاری موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران

پژوهش حاضر، با هدف دستیابی به چارچوب مفهومی برای فهم فقهی رفتار سازمانی، درصدد بود، با نگاه تکلیفمدار، عوامل موثر بر شکلگیری نگرش و رفتار افراد در سازمان را شناسایی کند. در این پژوهش با بررسی و شناسایی مبانی نظری فقهی، مرتبط با فعالیتهای سازمانی، نصوص و دادههای دینی گردآوری و با روش تحلیل مضمون مضامین و مولفههای فقهی رفتار سازمانی استخراج شد و به تایید ۳۰ نفر از استادان فقه رسید. بر این اساس الگوهای بینشی و گرایشی و کنشی موجود در منابع فقهی، شرایط فقهی تصدی شغل سازمانی، و شرایط و ویژگیهای سازمان به منزله پنج مولفه رفتار سازمانی از یافتههای این پژوهش اند که چگونگی رفتار سازمانی و حکم شرعی آن را تعیین میکنند. نتیجه پژوهش این است که رکن اصلی در فهم رفتار سازمانی و استنباط احکام آن تشخیص دقیق موضوع و سطوح مصالح فردی، سازمانی، نظام اسلامی و انسانی، و در نهایت تقدیم مصلحت اهم بر مهم است.

بینش سازمانی, رفتار سازمانی, فقه رفتار سازمانی, فهم فقهی, گرایش سازمانی