حسین رونده - دانش آموخته گروه حقوق خصوصی، دانشگاه عدالت، تهران، ایران.
محمد حسین بیاتی - استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه عدالت، تهران، ایران.

قرارداد پایاپای عبارت است از روش مشروط واردات کالا یا خدمات به صدور کالا یا خدمات دیگر به کشور فروشنده و تبادل آنها در مقابل فروش بجای پرداخت ارز خارجی است. در مورد قراردادهای جدید تجارت بین المللی از قبیل قراردادهای پایاپای در فقه و حقوق موضوعه بحثی بعمل نیامده است اما در خصوص ماهیت و اوصاف این نوع قراردادها در فقه و حقوق موضوعه داخلی نهادهای متشابهی از قبیل عقد بیع، عقد معاوضه، جعاله و عقد صلح دیده می شود. این مقاله با بررسی و تحلیل نهادهای حقوقی متشابه به توجیه، تبیین و بررسی این موضوع می پردازد و به این نتیجه منتج می گردد که قراردادهای پایاپای با توجه به دامنه گسترده اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادها در حقوق و نیز با توجه به پذیرش این اصل در فقه، یکی از انواع قراردادهای پذیرفته شده در ماده ۱۰ قانون مدنی می باشد و تراضی طرفین برای لزوم و صحت این قراردادها کافی است. بنابراین، مقاله حاضر نظریه اخیر را مورد پذیرش قرار می دهد.

قرارداد پایاپای, ماهیت, حقوقی, اصل آزادی قراردادها