عباس قلتاش - استادیار گروه علوم تربیتی واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی
عبدالمحمد طاهری - استادیار گروه علوم تربیتی واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی
فاطمه مراحل - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی

مقدمه: هدف این مقاله بررسی و مقایسه مولفه های دموکراسی آموزشی در مدارس غیرانتفاعی و دولتی و تاثیر آن بر مهارت تفکر انتقادی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه اول بوده است. روش: تحقیق توصیفی از نوع زمینه یابی و علی مقایسه ای بوده است. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه معلمان و دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی است که در سال ۹۲۱۳۹۱ در مدارس دخترانه شهر گچساران مشغول بودند. روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بود که از بین ۲۲ مدرسه دخترانه ۲ مدرسه غیرانتفاعی و ۲ مدرسه دولتی به تصادف انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته مولفه های دموکراسی آموزشی بود که روایی آن به تایید ۵ نفر از اساتید تعلیم و تربیت رسید و پرسش نامه گرایش به تفکر انتقادی ریکتس بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ ۷۹/۰ به دست آمد و پرسش نامه سوم، پرسش نامه مهارت اجتماعی ایندربیتزن و فوستر بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ ۸۶/۰ به دست آمد. اطلاعات جمع آوری شده از پرسش نامه ها با استفاده آزمون t تست گروه های مستقل، تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد که بین مدارس غیر انتفاعی و دولتی دوره راهنمایی از لحاظ میزان برخورداری از مولفه­های دموکراسی آموزشی تفاوت معنادار وجود داشت و مدارس غیر انتفاعی از وضعیت بهتری برخوردار بودند همچنین بین نمره تفکر انتقادی و مهارت اجتماعی دانش آموزان مدارس غیرانتفاعی و دولتی تفاوت معنادار بود. نتیجه­گیری: در کل در هر دو مورد نمرات دانش آموزان مدارس غیرانتفاعی بهتر بود.

دموکراسی آموزشی, تفکر انتقادی, مهارت های اجتماعی