اثر خاک ورزی حفاظتی و کشت مخلوط با لوبیا و سویا بر رقابت علف های هرز، پتانسیل تولید و کارایی مصرف آب و نیتروژن آفتابگردان

برای افزایش قدرت رقابتی آفتابگردان با علف­های هرز، پتانسیل تولید و کارایی مصرف آب و نیتروژن از طریق کشت مخلوط با لوبیا و سویا تحت سیستم خاک­ورزی حفاظتی،آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان طی دو سال زراعی ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. خاک­ورزی شامل خاک­ورزی مرسوم، خاک­ورزی با چیزل و خاک­ورزی با دیسک و الگوهای مختلف کاشت بصورت کشت خالص آفتابگردان با وجین علف­های­هرز، کشت خالص آفتابگردان بدون وجین علف­های­هرز، کشت­های مخلوط افزایشی ۳۰، ۶۰ و ۹۰ درصد لوبیا با آفتابگردان و کشت­های مخلوط افزایشی ۳۰، ۶۰ و ۹۰ درصد سویا با آفتابگردان به­ترتیب به عنوان فاکتور اصلی و فرعی بودند. بیشترین مقادیر تراکم و بیوماس کل علف­های­هرز در تیمارهای خاک­ورزی کاهش یافته و کشت خالص مشاهده شد. ولی، خاک­ورزی مرسوم و سیستم کشت مخلوط توانستند تراکم و بیوماس علف­های­هرز غالب مانند تاج­خروس، چسبک و پیچک را کاهش دهند. با توجه به افزایش عملکرد کل کشت مخلوط (مجموع عملکرد گیاه اصلی و همراه) این سیستم­ها کارایی مصرف آب و نیتروژن را در مقایسه با کشت خالص آفتابگردان بدون وجین افزایش دادند. بر اساس نتیجه حاصل از این تحقیق، کشت­های مخلوط در تراکم­های بیش از ۳۰ درصد لوبیا یا سویا با آفتابگردان در مقایسه با کشت خالص، سودمندی کشت مخلوط را نشان دادند. بنابراین، نتایج آزمایش حاضر بیانگر این است که در شرایط مشابه، کاربرد ترکیبی خاک­ورزی حفاظتی و کشت مخلوط در زراعت آفتابگردان می­تواند مدیریت علف­های­هرز را بهبود بخشیده و عملکرد اقتصادی و کارایی استفاده از زمین را در مقایسه با تک کشتی آفتابگردان در خاک­ورزی مرسوم افزایش دهد.

کلیدواژه ها:

رقابت ، خاک­ورزی ، شاخص های کشت مخلوط ، عملکرد دانه ، کارایی زمین