علی اصغر داوری - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی موسسه ی آموزش عالی بهاران، گرگان، ایران.
کامران رهنما - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده تولیدات کیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، گرگان، ایران.
حجت اله ربانی نسب - استادیار بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

چکیده گونه­هایی از جنس فایتوفتورا باعث پوسیدگی ریشه، طوقه و مرگ گیاهچه­ی گوجه­فرنگی می شوند. در صورت تماس میوه با خاک و فعال بودن بیمارگر،  میوه در معرض پوسیدگی به نام پوسیدگی چشم گوزنی قرار می گیرد. در این تحقیق عوامل بیمارگر از خاک، ریشه و طوقه­ی گوجه فرنگی در استان خراسان شمالی جداسازی شده و به عنوان گونه های capsici  Phytophthora و P.nicotianae  شناسایی و  بیماری زایی هردو گونه روی نشاهای گوجه­فرنگی به اثبات رسید. تولید زئوسپور در این گونه ها تحت تاثیر شرایط نوری و دمایی مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از لحاظ واکنش به شرایط دمایی بین آنها اختلاف معنی داری وجود داشت. همچنین دما در آزادسازی زئوسپور هر دو گونه اثر معنی داری داشت. بیشترین تولید زئوسپور در یکی از جدایه های P.capsici در ۲۰ درجه­ی سانتی­گراد و در شرایط تاریکی اتفاق افتاد. در مورد P.nicotianae در ۲۵ درجه­ی سانتی­گراد و شرایط نوری بیشترین زئوسپور تولید شد. بیشترین طول زخم ایجاد شده توسط زئوسپورها در جدایه­ی شماره­ی دو مربوط به گونه­یP.capsici  رخ داد که اندازه­ی آن در ۲۵ درجه­ی سانتی­گراد و تاریکی پس از پنج روز به حدود ۵۰ میلی متر رسید. در مورد گونه­ی P.nicotianae  بیشترین بیماری زایی زئوسپورها در ۲۷ درجه­ی سانتی­گراد و در شرایط نوری حادث شد.

واژه ­های کلیدی: فایتوفتورا, زئوسپور, گوجه­فرنگی, خراسان شمالی