پروانه فرامرزیانی - دانشجوی دکتری ارتباطات دانشگاه علوم و تحقیقات تهران parvanehf۶۹@yahoo.com
باقر انصاری - دانشیار گروه حقوق دانشگاه شهید بهشتی تهران (نویسنده مسئول) B_ansari@sbu.ac.ir
محمد سلطانی فر - دانشیار گروه ارتباطات دانشگاه علوم و تحقیقات تهران msoltanifar@yahoo.com
افسانه مظفری - استادیار گروه ارتباطات دانشگاه علوم و تحقیقات تهران a.mozaffari@srbiau.ac.ir

پژوهش پیش رو باهدف طراحی و ارزیابی مدل مفهومی راهکارهای حمایت از حریم خصوصی کودکان در فضای ­مجازی به دو روش کیفی و کمی انجام شد. پس از بررسی پیشینه و مفاهیم نظری پژوهش، با استفاده از روش کیفی مصاحبه عمیق با ۱۸ نفر از متخصصان حوزه ارتباطات، حقوق و روانشناسی با روش نمونه گیری نااحتمالی هدفمند، داده های پژوهش به اشباع نظری رسیده، با استفاده از تحلیل مضمون تفسیر شده و مدل مفهومی ساخته شد. یافته های پژوهش، شش مضمون فراگیر و ۱۷ مضمون سازمان یافته را به عنوان شاخص های اصلی راهکارهای حمایت از حریم خصوصی کودکان در فضای مجازی نشان دادند که عبارت اند ­از راهکارهای: اجتماعی (محیط اجتماعی)، فرهنگی (فرهنگ سازی)، حقوقی (قانون گذاری، الزامات تهیه رضایت نامه، الزامات دسترسی)، آموزشی (سواد رسانه ای، تولید محتوا، تفکر انتقادی، آموزش رسمی، مدیریت دانش، گسترش حوزه سواد و اندیشه)، اقتصادی (سرمایه گذاری) مدیریتی (الزامات فنی، سیاست گذاری، آموزشی، امنیت سازمانی، حمایت نهادی). در بخش کمی به منظور برازش مدل، پرسشنامه محقق ساخته بین ۱۶۰ نفر از متخصصان و فعالان کودک که با روش نمونه گیری طبقه­ای نسبتی و فرمول مورگان­کرجسی انتخاب شدند، توزیع شد. یافته های توصیفی بخش کمی، نشان داد که میزان شاخص کل راهکارها در سطح مطلوبی قرار دارد و یافته های استنباطی بخش کمی پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی نشان داد که مدل بازتولید شده از برازش لازم برخوردار است. مدل مفهومی احصا شده در تدوین راهبردها و قوانین لازم برای سیاست­گذاری و برنامه ­ریزی حمایت از حق حریم خصوصی کودکان در فضای­ مجازی کاربرد دارد.

تحلیل عاملی, فضای مجازی, تحلیل مضمون, حریم خصوصی, حقوق کودک