فرزاد اسکندری - استادیار/ رشته ترویج و آموزش کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه کردستان.
زینب کریمی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد/ رشته ترویج و آموزش کشاورزی از دانشگاه کردستان.
خوشقدم خالدی - دانشجوی دکتری/ رشته ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تاثیر برنامه های آموزشی- ترویجی بر دانش، نگرش و رفتار کشاورزان در زمینه حفاظت آب کشاورزی با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود. جامعه آماری پژوهش، شامل ۴۲۰ نفرکشاورز دهستان زالوآب شهرستان روانسر استان کرمانشاه که طی سالهای ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۴ در برنامه های آموزشی ترویجی حفاظت آب مشارکت داشتند، بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران، ۹۵ نفر از آنان انتخاب گردیدند؛ سپس به همین تعداد ۹۵ نفر کشاورز که در هیچ نوع برنامه آموزشی ترویجی حفاظت آب در منطقه شرکت نکرده بودند به صورت تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب گردید. به این ترتیب ۱۹۰ نفر کشاورز مورد مطالعه قرار گرفت. داده ها در نیمه دوم سال ۱۳۹۴و از طریق پرسشنامه معتبر و با پایایی بین ۷۸/۰ تا۹۶/۰ برای مقیاس های مختلف پرسشنامه جمع آوری گردید. لازم به ذکر است که برای پایای مقیاسهای مختلف پرسشنامه از ضریب آلفای کرنباخ استفاده شد. نتایج آزمون t نشان داد بهره بردارانی که در کلاس های آموزشی- ترویجی در زمینه حفاظت آب کشاورزی شرکت داشته اند، به مراتب دانش بالاتر، نگرش مساعدتر و رفتار مناسب تری در زمینه حفاظت آب کشاورزی دارند. همچنین تحلیل مسیر نشان داد شرکت در کلاس های آموزشی- ترویجی، بیشترین تاثیر را بر رفتار بهره برداران پیرامون حفاظت آب کشاورزی دارد. در این راستا پیشنهادهایی در رابطه با طراحی و اجرای برنامه های آموزشی- ترویجی به منظور بالابردن سطح دانش کشاورزان در زمینه حفاظت آب کشاورزی و نیز بهبود نگرش و رفتار آنان نسبت به حفاظت آب کشاورزی ارائه گردید.

اثربخشی فعالیتهای ترویجی, حفاظت آب, رفتار کشاورز, نظریه رفتار برنامه ریزی شده