زهرا کلاتهایی - دکترای مدیریت فناوری گرایش نوآوری، دانشکده مهندسی پیشرفت دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.
علیرضا معینی - دانشیار، گروه مدیریت و مهندسی کسب و کار، دانشکده مهندسی پیشرفت دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.
امیر ذاکری - استادیار، گروه مدیریت و مهندسی کسب و کار، دانشکده مهندسی پیشرفت دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.
سعید شوال پور - استادیار، گروه گروه مهندسی پیشرفت اقتصادی، دانشکده مهندسی پیشرفت دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

پژوهشگاه های دولتی، گونه ای از سازمان های تحقیق و توسعه هستند که با سرمایه گذاری دولتها برای برآورده کردن نیازهای پژوهشی بخش دولتی ایجاد شده اند و از تعداد و تنوع بسیاری در کشورهای مختلف برخوردار هستند. از این رو، درک صحیحی از نیازمندی ها و مشخصه های انواع این سازمانها و نیز شناخت ویژگی های اصلی تمایز آن ها از یکدیگر اهمیت بسیاری برای مدیران و خط مشی گذاران حوزه فناوری در سطوح مختلف دارد. در این پژوهش تلاش شده است با به کارگیری رویکرد فراترکیب و بررسی مقالات معتبر بین المللی و همچنین مطالعه اسناد و گزارش های عملکرد سالانه ۳۰ پژوهشگاه برتر ایران، گونه شناسی این سازمان های دولتی ارائه شود. بدین منظور، در گام اول و با به کارگیری روش فراترکیب، ادبیات موجود بررسی و نتیجه تحلیل متون در قالب ۳۲ کد انتخابی، ۹ مقوله و ۳ مضمون به عنوان شاخص های تمایز این موسسات دسته بندی شد. سپس نمونه انتخابی پژوهشگاه ها در مفاهیم شناسایی شده ارزیابی شد تا وضعیت آن ها در هر مقوله منطبق با مستندات موجود مشخص شود. نتایج این پژوهش دو گونه اصلی شامل پژوهشگاه هایی با ماموریت پشتیبانی از خط مشی گذاری علم و فناوری و پژوهشگاه هایی با ماموریت ایجاد ارزش اقتصادی و نیز دو گونه فرعی از این نوع سازمان ها شامل ترکیبی از دو ماموریت بالا با ماموریت انتقال فناوری را در کشور شناسایی کرده است که ویژگی های متفاوتی دارند. میتوان از این گونه شناسی در شناخت، خط مشی گذاری، برنامه ریزی، ارزیابی و مدیریت بهتر این بازیگران کلیدی نظام ملی نوآوری استفاده کرد.

پژوهشگاه دولتی, گونه شناسی, فراترکیب, طبقه بندی, مراکز تحقیق و توسعه