مهدی رازانی - دانشیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز
لیلی نعمانی خیاوی - کارشناس ارشد مرمت اشیا فرهنگی و تاریخی

پژوهش در برج مقبرهها یکی از بحث برانگیزترین موضوعات مطالعاتی است و از آن جهت که این بناها در محیط باز قرار دارند، میزان آسیب وارده به آنها بسیار چالش بر انگیز است به ویژه در موقعیت جغرافیایی کوهستانی که نوع آب و هوا سرد و پر بارش است ؛ بنابراین میزان آسیب وارد شده نیز بسیار بیشتر از بناهای موجود در سایر مناطق است . از آن جمله می توان به مقبره منسوب به شیخ حیدر شهر مشکین شهر استان اردبیل اشاره کرد که با عنوان مقبره شیخ حیدر صفوی (۸۶۳۸۹۳ ه.ق) معروف بوده و از دو بخش آجری و سنگی تشکیل شده است ؛ بخش ازاره که از سنگ سفید آهکی است تا ارتفاع m ۲,۲ از بنا را شامل می شود و دارای آسیب های مختلفی است . دراین پژوهش تلاش شده است با جمع آوری هدفمند آسیب های وارده به بخش ازاره سنگی که از نوع آهکی است اقدام موثری در جهت شناساندن آسیب های موجود در این نوع سنگ انجام گیرد. مطالعات نشان داده است که آسیب ها صرفا منشا درونی نداشته و عوامل بیرونی نقش عمدهای در ایجاد تخریب ها دارند. وجود رطوبت ، نمک محلول و برودت جوی ، از مهم ترین عوامل آسیب رسان هستند که ساختار سنگ های به کار رفته در بخش ازاره را تحت تاثیر خود قرار داده اند که با ترسیم فنی و دسته بندی و درنهایت نقشه آسیب نگاری برای انجام مطالعات حفاظتی -مرمتی بعدی صورت گرفته است .

برج مقبره، تخریب ، سنگ رسوبی کربناته ، آسیب فیزیکی ، آسیب شیمیایی