سعید عارف نژاد
یوسف ادیب
اسکندر فتحی آذر
حمداله حبیبی

مقدمه: هویت حرفه­ای معلمان هسته­­ی فعالیت تدریس و تعهد حرفه­ ای آنهاست و اکتشاف آن برای اصلاح برنامه ­های درسی و یادگیری دانش آموزان، اهمیت زیادی دارد. پژوهش حاضر به منظور طراحی و بررسی روایی و پایایی پرسشنامه هویت حرفه­ ای معلمان انجام شد. روش کار: تحقیق حاضر از نوع مطالعات ترکیبی متوالی اکتشافی است. جامعه آماری شامل معلمان استان آذربایجان شرقی بود. حجم نمونه بخش کمی با روش تصادفی ساده، ۳۰۰ نفر برآورد شد. شرکت کنندگان بخش کیفی به روش هدفمند انتخاب شدند و پس ازمصاحبه با ۱۶ نفر، اشباع داده ­ها حاصل شد. مقوله ­ها از طریق مصاحبه با معلمان و مطالعه ادبیات، شناسایی و کدگذاری و بر اساس آن پرسشنامه ­­ای با ۸۶ گویه طراحی شد. برای تعیین روایی محتوایی پرسشنامه از نظر شش متخصص استفاده شد. روایی سازه و تجزیه و تحلیل داده­ ها با روش تحلیل عاملی اکتشافی وتحلیل عاملی تاییدی با حداکثر درست نمایی به دست آمد. میزان پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ محاسبه شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که همه سوالات با مولفه خود بار عاملی مناسبی دارند. سازه کلی هویت حرفه­ ای معلم با مولفه یادگیری برای تدریس بیشترین ضریب تاثیر(۷۹/۰) و با مولفه راهبردهای مقابله با تنش کمترین ضریب تاثیر(۶۱/۰) را دارد. نتایج تحلیل، نشان گر برازش مطلوب مدل طرح شده با داده­ های تجربی بود و روایی سازه هویت حرفه ­ای معلمان هم در سطح سوالات و هم در سطح مولفه ­ها تایید شد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که شاخص های برازش مدل در دامنه مورد قبول قرار دارند. همچنین نتایج تحلیل عاملی تاییدی بیانگر این است که داده­ های پژوهش با ساختار عاملی برازش دارد.  پرسشنامه هویت حرفه ­ای معلمان با روائی بالا، ابزاری است که برای کاربرد در پژوهش­های آموزشی و روانشناختی، دارای اعتبار است.

Professional identity, teachers, reliability, validity, هویت حرفه ای, معلمان, پایایی, روائی