محبوبه ابوالحسنی زراعتکار - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
افسانه محکمی - استادیارگروه بهنژادی و زیست فناوری گیاهی، پژوهشکده فناروی تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران؛

جمعیت جهان در حال افزایش بی رویه است، بنابراین سالانه به مقادیر بالایی کالری نیاز است. از طرفی محصولات زراعی جهانی هر ساله به دلیل آفات و پاتوژنهای گیاهی، ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته و امنیت جهانی مواد غذایی را به مخاطره میاندازد. همواره کنترل آفات گیاهی نقش مهمی در میزان تولید محصولات کشاورزی داشته است. رایجترین و سادهترین روش کنترل آفات، استفاده از سموم شیمیایی است. امروزه جهت مدیریت آفات و بیماریها از گیاهان دارای مقاومت ژنتیکی و گیاهان تراریخته همراه با سمپاشی توسط حشرهکشها و قارچکشها استفاده میشود. مصرف بیرویه سموم و استفاده در مقادیر زیاد در کنار قدرت بالای تولید مثل حشرات منجر به بروز مقاومت حشرات آفت به آفتکشها شده است. به طوری که محققان به دنبال یافتن روشهای جایگزین، کم خطر برای انسان و موجودات غیر هدف، و ایمن برای محیط زیست هستند. بنابراین نیازمند فناوریهای نوین جهت مدیریت آفات و بیماریها در گیاهان میباشیم. یکی از روشهای ایمن و موثر در کنترل حشرات استفاده از تکنیک تداخل RNA موسوم به RNA interference یا خاموش سازی توسط (RNA silencing) RNA است. در این روشها RNAهای که استفاده میشوند از پایداری کافی برخوردار نیستند. لذا محققان استرالیایی از دانشگاه کوئینزلند این RNA را درون نانوذرات رس (BioClay) قرار دادند تا به آرامی رهاسازی شود و گزارش کردند که رهاسازی آهسته از درون نانوذرات رس موجب میشود تا RNA برای محیط زیست و سلامت انسان خطرناک نبوده و ایمنی بالایی داشته باشد. این محققین نشان دادند که با یک بار اسپری بیوکلی گیاه میتواند از گزند آسیب ویروسها حداقل به مدت ۲۰ روز مصون باشد ]۱.[ در این پژوهش به بررسی dsRNA بارگذاری شده روی نانو لایه های رسی جهت کنترل ویروس و آفات گیاهی با استناد به برخی از پژوهشهای صورت گرفته در این زمینه پرداخته شده است.

خاموشی ژن، bioclay، ویروس، نانو لایه های رس