محمدرضا مطهری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی گروه زراعت، ساوه، ایران
عباس هانی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی گروه زراعت، ساوه، ایران
پژمان مرادی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی گروه باغبانی، ساوه، ایران
حمیدرضا مطهری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی گروه زراعت، ساوه، ایران

تأمین مواد اولیه برای صنایع داروسازی نیازمند افزایش تولید محصول در واحد سطح میباشد که علمی ترین و اقتصادی ترین روش دستیابی به این امر، افزایش کارایی نهاده های مورد استفاده در زراعت گیاهان دارویی میباشد. از این رو، به منظور تعیین بهترین سطح مصرف کود فسفر و نیز کاوش در مورد همزیستی قارچ میکوریز ای Glomus fasciculatum با نوع کم پر همیشه بهار آزمایشی به طرح فاکتوریل دو عاملی با چهار تکرار بصورت گلخانه ای در قم به انجام رسید . فاکتور اول، کود فسفر (سوپرفسفات تریپل) معادل صفر، 40 و 80 و 120 و 160 کیلوگرم در هکتار و فاکتور دوم، قارچ میکوریزا شامل 2 سطح مصرف و عدم مصرف بود. صفات آزمایشی نیز ارتفاع گیاه، تعداد گل در بوته، عملکرد تر و خشک ریشه در بوته، عملکرد دانه در بوته و عملکرد عصاره اندام هوایی خشک بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر مصرف کود فسفر و میکوریزا بر همه صفات آزمایشی در سطح 1% معنیدار گردید. اثرات متقابل بین فاکتورهای مذکور بر عملکرد ریشه تر و خشک در سطح 1% و بر ارتفاع گیاه و تعداد گل در بوته در سطح 5% معنی دار گشت ولی بر عملکرد دانه و عملکرد عصاره اندام هوایی خشک معنی دار نشد. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین میزان صفات از تیمار 160kg/ha فسفر و تلقیح شده با قارچ میکوریزا بدست آمد که حاکی از همزیستی میکوریزا با گیاه دارویی همیشه بهار در شرایط آب و هوایی قم می باشد.

همیشه بهار، گیاه دارویی، کود فسفر، قارچ میکوریزا، عملکرد، اجزاء عملکرد، مواد موثره