سمیه مختاری ملایی - MSc. Department of Health Education and Promotion, School of Public Health, Tehran, Iran
رویا صادقی - Ph.D. Professor, Department of Health Education and Promotion, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
آذر طل - Ph.D. MPH. Department of Health Education and Promotion, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
مریم صبوری - Ph.D. Student, Department of Health Education and Health Promotion, School of Public Health and Safety, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
شهرزاد سعادت قرین - MSc. Department of Humanities, Technical and Vocational University, Tehran, Iran
عباس رحیمی فروشانی - Ph.D. Professor, Department of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

زمینه و هدف: ترجیحات غذایی و سواد سلامت از تعیین کننده های کلیدی انتخاب غذا در دوران کودکی و نوجوانی است که موجب بروز بیماریهای مزمن در دوره بزرگسالی می گردد. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط ترجیحات غذایی، سواد سلامت و شاخص توده بدنی در بین دانش آموزان ابتدایی شهرستان ملکان در استان آذربایجان غربی در سال۱۴۰۱-۱۴۰۰ طراحی و انجام شد. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی، توصیفی-تحلیلی با شرکت ۵۸۲ دانش آموز دختر و پسر، مقطع ابتدایی دوره دوم (پایه های چهارم، پنجم، ششم) مدارس دولتی و غیرانتفاعی سه شهر، شهرستان ملکان( ملکان، لیلان و مبارکشهر) با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی دومرحله ای انجام شد. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه سه قسمتی؛ سوالات زمینه ای، سوالات سواد سلامت نوجوانان و پرسشنامه محقق ساخته ترجیحات غذایی به صورت آنلاین در بستر برنامه پرس لاین، جمع آوری گردید. از نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا برای روایی و از شاخص آلفای کرونباخ برای پایایی پرسشنامه استفاده شد (۹۸/۰ CVI= ، ۹۱/۰CVR=، آلفای کرونباخ بالای ۷/۰). تجزیه وتحلیل داده ها توسط آزمونهای من ویتنی، تی تست، تحلیل واریانس یک طرف، کروسکال والیس و کای اسکوئر در سطح معناداری ۰۵/۰ با استفاده از نرم افزار SPSS ۲۶  انجام شد. نتایج: بین ترجیحات غذایی دانش آموزان با متغیرهای سواد سلامت ارتباط معنی دار آماری مشاهده شد(۰۰۱/۰˂(p. میانگین سواد سلامت دانش آموزان دختر(۴۹/۳۶±۷/ ۵۵) کمی بیشتر از میانگین سواد سلامت پسران(۷۹/۲۹±۹/۴۹) بود ولی میانگین نمره سواد سلامت کل دانش آموزان در محدوده نه چندان کافی تعیین شد (۳۳/۰۰±۹/۵۲).  همچنین بین نمایه توده بدنی دانش آموزان با ترجیحات غذایی(۰۰۱/۰˂p) و سواد سلامت(۰۰۱/۰˂p) رابطه آماری معنی داری مشاهده شد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه سواد سلامت نوجوانان، در محدوده نه چندان کافی بود و بین سواد سلامت، ترجیحات غذایی و نمایه ی توده بدنی در نوجوانان ارتباط مثبت گزارش شده به این شکل که با افزایش سواد سلامت، ترجیحات غذایی سالم نیز ارتقا می یابد، به نظر می رسد استفاده از مداخلات مبتنی برچارچوب تئوریک در بین دانش آموزان در جهت افزایش سواد سلامت و تصحیح ترجیحات غذایی آنان بتواند راهبردهای بالقوه ای جهت تعدیل شاخص توده بدنی و نهایتا پیشگیری از چاقی و اضافه وزن در این گروه سنی باشد.

Food Preferences, Health Literacy, Overweight, Obesity, Adolescents, BMI, ترجیحات غذایی, سواد سلامت, اضافه وزن, چاقی, نوجوانان, شاخص توده بدنی