محمد مرادی جو - ۱- Ph.D. Social Determinants of Health Research Center, Yasuj University of Medical Sciences, Yasuj, Iran
علی اکبری ساری - ۲- Ph.D. Professor, Department of Health Management and Economics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
مریم سیدنژاد - ۳- Ph.D. National Center for Health Insurance Research, Tehran, Iran
سید منصور رایگانی - ۴- Ph.D. Professor, Physical Medicine and Rehabilitation Research Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
علیرضا اولیایی منش - ۵- Ph.D. Professor, Health Equity Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

زمینه و هدف: راهنماهای طبابت بالینی حاوی توصیه­هایی برای بهینه­سازی مراقبت از بیمار هستند که با مرور نظام مند شواهد و ارزیابی مزایا و معایب گزینه­های جایگزین انجام می ­گیرند. راهنماها نقش مهمی در بهبود کیفیت خدمات، کاهش تنوع روش های درمانی، کاهش خطاهای پزشکی، مدیریت هزینه های سلامت و افزایش ایمنی بیمار دارند. این مطالعه با هدف تحلیل تصمیم ها، پیامدها و روندهای سیاستی بکارگیری راهنماهای طبابت بالینی در ایران طی سال­های ۱۳۸۰ الی ۱۴۰۰ انجام گرفت. روش کار: این پژوهش از نوع تحلیل سیاست گذاری سلامت بوده که با استفاده از رویکرد تحلیل از فرایند سیاست (Analysis of the policy process) انجام گرفت. برای جمع ­آوری داده­ ها از روش­ بررسی اسناد سیاستی (تعداد=۷۹) و مصاحبه کیفی (تعداد=۲۷) استفاده گردید.  تحلیل اسناد سیاستی به روش تحلیل محتوا و با استفاده از نرم افزار Excel انجام گرفت. تحلیل مصاحبه ­ها به روش تحلیل چارچوبی و با استفاده از نرم­افزار MAXQDA۱۰  انجام گرفت. نتایج: سیاست بکارگیری راهنماهای طبابت بالینی در ایران از سال ۱۳۸۰ شروع و طی دو دهه گذشته تکامل یافته است. طی سال­های ۱۳۹۵ الی ۱۴۰۰ تعداد ۸۳۶ راهنمای طبابت بالینی (محصولات دانشی) ابلاغ شده است، اما به گفته مشارکت­ کنندگان بسیاری از این راهنماهای کیفیت لازم را نداشته اند و مورد استفاده پزشکان قرار نگرفته اند. یافته­ های مطالعه نشان داد که در ایران زمینه مناسبی جهت بکارگیری راهنماهای طبابت بالینی وجود دارد و سیاست های بکارگیری راهنماهای طبابت بالینی از محتوای مناسبی برخوردار هستند، اما در توسعه (تدوین و بومی­سازی) و اجرای راهنماهای طبابت بالینی شکاف عمیقی وجود دارد. نتیجه ­گیری: هرچند روند بکارگیری راهنماهای طبابت بالینی در ایران بهبود یافته است، اما اجرای راهنماهای طبابت بالینی در کشور با چالش هایی مواجهه است و به طور کامل اجرا نشده اند. بنابراین نیاز به اتخاذ روش ها و رویکردهای استاندارد و جدید برای بهبود کیفیت و قابلیت اطمینان از راهنماهای بالینی وجود دارد. همچنین حمایت دولت، وزارت بهداشت، جامعه پزشکی، سازمان­های بیمه­ گر و سایر ذینفعان، همراه با همکاری و تلاش در زمینه سیاست­گذاری­ها ضروری است.

Clinical Practice Guidelines, Policy Analysis, Iran, راهنماهای طبابت بالینی, تحلیل سیاست, ایران